Siauliai Haçlar Tepesi (Kryžių Kalnas), kendine özel bir hac yeri gibi….doğrusu böyle bir yer olduğundan, olabileceğinden hiç haberiniz olmadığına eminim. Tepenin bulunduğu Siauliai de çok bilinen bir yer değil. Bahse konu şehir ilk defa bir türlü okunamaması ile dikkatimi çekmişti. “Sauley” olarak okunuyormuş.
Ülkenin kuzeyinde başkent Vilnius’a 210 km uzaklıkta bulunuyor. Litvanya kuzey-güney batı-doğu hatlarının da kesişme yeri. 130.000 nüfuslu şehir aynı zamanda Litvanya’nın da 4. büyük şehri.
Bahse konu şehir ilk defa bir türlü okunamaması ile dikkatimi çekmişti. “Sauley” olarak okunuyormuş.
Şehrin meşhur olmasının sebebi ise 12 km kuzeyinde yer alan ve yazımıza da konu olan alışılmadık Haçlar Tepesi. Litvanya Avrupa’da en son Hristiyan olan ülke. İşte bu nedenle biraz daha bu konuda utangaçlar ve dinlerine bağlılıklarını göstermek istiyorlar.
SSCB döneminde Ruslar da Litvanlara din yönünden çok baskı yapmış. Siauliai Haçlar Tepesi de bu baskıdan nasibini almış. Zamanında burada bayağı büyük olaylar olmuş. O yüzden bugün Litvanlar için şehir kutsanmış sayılıyor.
Siauliai Haçlar Tepesi Gezisi
Siauliai’ye Ulaşım
Haçlar Tepesi şehrin 12 km kuzeyinde bulunuyor. Eğer buraya Vilnius’tan bir tur ile gelirseniz yaklaşık olarak Siauliai turu dahil kişi başı 40 € bir ücret alacaklardır. Bu nedenle buraya mümkün ise kendiniz gelin. Riga yönüne devam edecekseniz yol üzerinde olduğu için uğrayabilirsiniz.
Ulaşımı pek kolay değil. Tren ile gelirseniz Vilnius-Klaipeda trenine binip 2,5 saatlik bir yolculuktan sonra sonra Siauliai’de inebilir ve terminalden tepeye taksi tutabilirsiniz. 3-4 kişiyseniz zaten önemli bir ücret tutmayacaktır. Tren planlaması için tıklayınız.
Taksi tutmak istemiyorsanız trenden inince çok yakın olan Tilzes Caddesi’ne gidip oradan Šiauliai-Joniškis Otobüsü’ne binin. Bileti otobüste alabilirsiniz. Şoföre de söyleyip Domantai Durağı’nda inin. Buradan 2 km kadar yürüyünce Haçlar Tepesi’ne varacaksınız. Değer mi? seçim sizin. Dönerken ise aynı yolu izleyebilirsiniz ama tavsiyem zorlamayıp bulabilirseniz oradaki gezginlerle birlikte taksi tutup geri dönmeniz.
Siauliai’nin Tarihi
Kaynaklara göre 1236 yılında kurulan Siauliai orta çağda tarımsal bir yerleşim olmuş. 1900’lü yıllara gelindiğinde şehir merkezinden geçen önemli ticaret yollarının yapılması ile birlikte özellikle dericilik üzerine bir sanayi kenti olarak gelişmeye başlamış ve 17.000 kişilik nüfusuyla Litvanya’nın 3. büyük şehri olmuş.
O dönemde şehrin % 57’si Yahudi imiş ve bunların çoğu Chaim Frenkel’in sahip olduğu Rus İmparatorluğu’ndaki en büyük deri fabrikasında çalışıyormuş.
I. Dünya Savaşı sırasında % 85’i yakılan şehir neredeyse yok olmuş. Litvanya’nın bağımsızlığını kazanmasından sonra 1930’lara doğru tekrar kurulmuş ve bölgede önemli bir merkez haline gelmiş.
1940’lara doğru şehir neredeyse Litvanya’nın deri ve ayakkabı ihtiyacını tek başına karşılıyormuş. Bu gelişim eğitim ve kültür seviyesinin de yükselmesine neden olmuş. Naziler 1941’de Siauliai’ye girdiğinde şehir nüfusunun beşte biri Yahudi imiş. Savaş sırasında neredeyse tüm Yahudiler ve komünist parti üyeleri öldürülmüş.
Siauliai Gezilecek Yerler
-Haçlar Tepesi (Kryžių Kalnas)
Riga yolu üzerinde yer alan Haçlar Tepesi alışılmadık bir görüntüye sahip. Zaman içerisinde o kadar çok ünlenmiş ki neredeyse Hristiyanlar için bir hacı olma yeri haline gelmiş. Kayıtlara göre burada 200.000’den fazla küçüklü büyüklü haç var. Haçların çeşitliliğinden ve farklılıklarından da anlaşılacağı gibi belirli bir standart yok bir kural da.
Tepeye haç bırakma ya da yapma adetinin nasıl başladığı ile ilgili kesin bir bilgi yok. Ancak bu adetin 1831 ayaklanması ile başladığı söyleniyor.
Bölge 1795’de Rus İmparatorluğu’nun bir parçası haline gelmiş. Baskılar sebebiyle Litvanlar 1831 yılında Ruslara karşı ayaklanmış. Ancak başarısız olmuşlar. İsyan edenlerin aileleri isyancıların cesetlerini bulamadıkları için kutsal bir yer olarak kabul edilen bu tepeye sembolik haçlar koymaya başlamış. Daha sonra da bu adet nesiller boyunca devam etmiş. 1863 yılında Çarlık Rusyası tepeye haç konulmasını yasaklamış.
Litvanya’nın Sovyetlerce işgal edildiği 1944 ile bağımsızlığını ilan ettiği 1991 yılları arasında tepe özel bir önem kazanmış. Sovyet yönetimi haçları kaldırmak için baskıya başlamış. Tepenin Sovyet ideolojisine karşı çıkmak için kullanıldığı düşünüldüğünden burası yasak bölge ilan edilmiş. Litvanyalılar; tepeye çıkmaya ve haçlarını bırakmaya devam etmiş. 1961 yılında bir gece bütün haçlar buldozer ile ezilmiş ve yakılmış.
Litvanlar, bu davranışı orijinal kimlikleri, dinleri ve miraslarına saygısızlık olarak görmüşler. Yönetim yeni haçları kaldırmak için çalışsa ve 3 kez daha yıksa da haç dikme yönünde gösterilen inat karşısında başarılı olamamış. Haçlar Tepesi, halkın sarsılmaz inancının, acılarının ve umutlarının sembolü haline gelmiş. Bunun üzerine tepenin su altında kalması için yakındaki Kulvė Nehri üzerinde bir baraj inşa edilmesi bile düşünülmüş ancak tepkiler üzerine vazgeçilmiş.
Litvanya bağımsızlığını geri kazandığında hacı kalabalıkları tepeye gelip haç dikmeye başlayınca tepede yer kalmamış.
Hemen sağ tarafta gördüğünüz platform 7 Eylül 1993’te Papa II. John Paul’un bu tepe için Litvanyalılara teşekkür ettiği yer.
1918 yılında 1 Dünya Savaşı sona erdiğinde ve 1991 yılında SSCB’nin dağılma sürecinde Litvanya bağımsızlığını ilan etti. O zamandan beri Haçlar Tepesi, Litvanyalıların ülkeleri ve kaybettikleri sevdikleri için bir dua alanı olarak kullanılıyor. Ziyaretleri sırasında bir haç bırakırlarsa dileklerinin yerine geleceğine inanıyorlar.
–Chaim Frenkel’in Evi (Frenkel Villa)
Ev ya da villa demek yanlış olur burası biraz saray gibi. Burası, 1908 yılında Siauliai’ye kurulan Çarlık Rusya’sının en önemli deri ve ayakkabı fabrikasının sahibi Chaim Frenkel’e aitmiş.
1931-1935 arasında bir Yahudi Ortaokulu olarak, savaştan sonra ise askeri hastane olarak kullanılmış. Daha sonra ise müze… Gitmek isterseniz Vilnius’tan gelirken şehre girişte solda görebilirsiniz.
Değerlendirme
Şehrin meşhur olmasının sebebi Haçlar Tepesi. Her ne kadar bu tepe Ruslara karşı bir direnç sembolü olsa diğer taraftan Avrupa’nın en son Hristiyan olan devletinin özür dileği gibi… Bu nedenle özel ya da yol üzeri olabilir burayı mutlaka görmenizi tavsiye ederim.
Litvanya ile ilgili diğer yazılarımız için Litvanya Gezi Rehberi‘ne, bölgesel planlama için Baltık Gezi Rehberi‘ne bakmayı unutmayın. Sağlıcakla Kalın.