Portekiz’in Simgesi Belem Kulesi

Portekiz’in Simgesi Belem Kulesi (Torre de Belem) Lizbon’un en çok ziyaret edilen yapısı. Aynı zamanda ilk Dünya İmparatorluğu olan Portekiz emperyalizminin de bir nevi vücuda gelmiş hali. 

Portekizli kaşif Vasco de Gama’nın yapmış olduğu keşifler anısına Belém bölgesinde inşa edilen kule 1521 yılında açılmış. Gerçek amacı ise Lizbon’un eski limanının savunma hattının bir parçası olarak istilalara karşı limanı korumak olduğundan Tejo Halicinin merkezine inşa edilmiş.

O dönemde keşiften dönen kaşif denizciler için eve geldiklerinin ilk işareti olduğundan denizcilerce de çok sevilirmiş. 

Dünya Mirası Listesi’nde yer alan ve günümüze kadar gelen küçük bir kale görünümlü kule, bugün şehrin sembolü haline gelmiş durumda. Ben de size yaptığım gezi kapsamında güzel fotoğraflarını da çektiğim bu sembol yapı ile ilgili özet bilgi vermek yerine detaylı bir anlatımı tercih ettim.

Belem Kulesi’ne Ulaşım

Belem Kulesi, Lizbon‘un merkezinin tam olarak 6 km batısında bulunuyor. 

İnşaat 1514 yılında başlamış 1521 yılında sona ermiş. 30 m yüksekliğindeki kulenin mimarları Francisco de Arruda, Francisco de Holanda, António Viana Barreto, António de Azevedo e Cunha.

1755 Büyük Lizbon Depremi Tejo Nehri’nin haliç yapısını değiştirince bugün gördüğümüz gibi nehrin kenarında kalmış.

Gözlemlediğim kadarıyla kulenin dış mimarisi iç mimarisine göre daha ilginç. En güzel taş işlemeciliğini kulenin kraliyet ikametgahı olarak da kullanılmış üst katlarında görebiliyorsunuz. 

Siperliklerin arasından Tejo Nehri panoraması gerçekten çok güzel. Özellikle de güneşi arkanıza alabilirseniz çok güzel fotoğraflar çekebilirsiniz. 

Kalenin Mağribi tarzında gözetleme kuleleri, kalkan şeklindeki siperlikler mevcut. Orta kattan üst katlara oldukça dar merdivenlerden çıkabiliyorsunuz. 

Bağımsız rotalara olan ihtiyaç neticesinde Portekiz 15. yy.dan bir Dünya İmparatorluğu olarak çıkmış. Bu geçişi detaylı olarak şöyle anlatabilirim.

Yavuz Sultan Selim, 1517 yılında Memlüklüleri ortadan kaldırıp Hint Okyanusu’na indiğinde Portekizliler Japonya Nagazaki’de koloni kuruyormuş. Hatta ben bu konu ile ilgili birkaç film bile seyretmiştim. Japonlar karaya çıkan rahipleri ve destek veren Japon müridleri direkt kılıçtan geçiriyordu.

Bir soru. Bu koca Dünya İmparatorluğu ilk yenilgisini kimden almış. Tahmin ettiğiniz gibi, Osmanlı İmparatorluğundan. Tarih 1578. Yer komşu Fas. Yani Portekiz’in ilk kolonisi ve stratejik ortağı.

Hepinizin bildiği meşhur Safiye Sultan’ın Eşi III. Murad tahta geçtiğinde Kuzey Afrika kıyılarından sadece Fas Osmanlı topraklarının dışındaymış. 1578 yılında 3 kral savaşında Osmanlı kuvvetleri ile Faslı müttefikleri, bölgeye hâkim Portekiz ve Fas Sultanlığı kuvvetlerini yenerek bölgedeki Portekiz gücünü kırmış ve Fas’ı da ele geçirmiş. Savaşta Portekiz Kralı Sebastian da ölmüş.

Kralın çocuğu da olmadığı için Portekiz 60 sene duraklama dönemine girmiş. Özetle Fatih Sultan Mehmet Portekiz’in Dünya İmparatorluğu olmasına; III. Murad ise duraklama dönemine girmesine sebep olmuş.

İşin ilginç yanı bu savaşı göze alan Portekiz Kralı Sebastian’ın amacı neymiş? Batı Afrika sömürgelerini koruyarak Osmanlı İmparatorluğu’nun Batı Afrika-Brezilya ticaretini engellemesinin önüne geçmek, hatta Brezilya’ya geçmesini önlemek. Keşke bu durumu III. Murad da bilseydi.

İşte bu gördüğünüz kule, tüm bu tarihi olayların savaş hazırlıklarının birebir tanığı olmuş.

Değerlendirme

Lizbon’a gelen birinin Belem’i görmeden Lizbon’dan ayrılması düşünülemez. Üstelik yukarıda da anlattığım gibi nerdeyse İmparatorluk tarihinin en önemli tanıklarından biri olan bu kuleyi görmeden Lizbon’u görmüş olunamaz.

Bu kapsamda Lizbon’da görülecek enlerden olan bu yapıyı siz de bu muhteşem tarihe tanıklık etmek için mutlaka planlamalarınıza alın.

Lizbon ile ilgili diğer yazılarımız için mutlaka Lizbon Gezi Rehberi‘ne bakmayı unutmayın. Sağlıcakla Kalın.