Karakol Gezisi, Issık Gölü’ndeki Rusya

Doğu Kırgızistan’da yaptığım Karakol Gezisi, Issık Gölü’ndeki Rusya izlerini yerinde görmek açısından çok değerliydi. Çünkü bölgedeki 150 yıllık emperyalist anlayışı görmek açısından bundan daha iyi bir fırsat olamazdı. 

Hatta Karakol için Kırgızistan’daki Rusya bile diyebilirim. Sonuçta bu şehir gelişerek değil Rusya’nın bölgedeki emperyalist amaçlarına hizmet etmesi için kurulmuş bir şehir.

Bu çerçevede Issık Gölü çevresinde yaptığım turun üçüncü durağı Kırgızistan’ın dördüncü büyük şehri olan Karakol (Каракол) oldu.

75.000 nüfuslu Karakol, sadece Issık Gölü ilinin değil aynı zamanda Kırgızistan’ın ve hatta belki de Orta Asya’daki macera turizminin de merkezi.

Kendim yapmak için zaman bulamadım ama trekking, tırmanma, off-road sürüş, binicilik ve daha birçok farklı seçenekle ilgilenen insanlar için inanılmaz güzel bir yer. 

Şehirde tek başıma yaptığım gezi sürecinde yaşadığım tüm ayrıntıları da siz gezginlere yardımcı olması açısından bu yazı ile kaleme aldım. 

Burada ödeyeceğiniz her 1 Som = 0,084 TL (2019). Hesaplarınızı bu değere göre yapabilirsiniz.

Karakol Gezisi

Karakol’un Tarihi

Karakol, Kırgızistan’ın Rusya İmparatorluğu’na katılmasının ardından Issık Gölü Havzası’nda kurulan ilk şehirlerden biri.

-Kuruluşu

1865 yılında Hokand Hanlığı’na karşı savunma noktaları ihtiyacı ortaya çıkınca eski ve terk edilmiş ticaret yolunda bir şehir kurulmasına karar verilmiş. Burada kurulacak kalenin yeni imparatorluk topraklarında askeri-idari merkez olarak inşa edilmesi planlanmış.

1869 yılında da ilk sokaklar ve savunma kışlalarının temeli atılmış. Bu tarih bugün Karakol’un kuruluş günü olarak kabul ediliyor. Yani Karakol en başında tam bir şehir olarak kurulmuş, geçici bir yerleşim olarak değil.

İsmi ise kara nehir veya kuzeye akan nehir anlamına gelen Moğolca “Khara Gol” den geliyor. Ancak başka bir efsane de var. 300 yıl önce Balkaş Bozkırlarında ilerleyen Kırgızlara bu bölgede benzeri görülmemiş insanlar saldırmış. Kırgızlar da buraya “Kara Kol” – “Kara El” demiş. Türkler arasında “Kara” da “insan” anlamına geliyor.

Başlangıçta çoğu Tatar ve Özbek olmak üzere 150 kişi şehirde yaşamaya başlamış. Asker olarak da 12 Rus ve 200 Kazak askeri.

-Gelişimi

1872 yılında kışlalar da dahil olmak üzere sadece 80 ev ve 52 dükkan varmış. 1875 yılından başlayarak şehir büyümeye başlamış. Bu dönemde Rusya Avrupası’ndan, Ukrayna’dan ve Volga Bölgesi’nden ciddi göçler olmuş.

1860-70 döneminde Kuzey-Batı Çin bölgelerinde, Dungan Müslümanları Ch’ing İmparatorluğu’nun baskıcı yönetimine karşı ayaklanmış. İsyanı bastırdıktan sonra, Dunganları cezalandırmak üzere General Zuo Zongtang tarafından yönetilen bir ordu bölgeye gönderilince 300.000 Müslüman Dungan çareyi Rusya’ya kaçmakta görmüş. Bu kapsamda 1877 yılında Dunganların bir kısmı Karakol’a gelmiş.

1890’da ise Avrupa’da başlayan kıtlık, büyük bir nüfusun doğal ve iklimsel koşullar nedeniyle arazi ve hayvan yetiştiriciliği için son derece verimli olan Karakol’a göçmesini sağlamış.

Çok kısa zamanda şehirde bir tüccar ve tarım topluluğu oluşmuş. Sığır yetiştiriciliği ve arıcılık başlıca geçim kaynağı olmuş. Taşkent ve Andijan’dan getirilen mallar burada alınıp satılmış. Rusya’dan mal satmak, hayvancılık ve ham hayvansal materyal almak amacıyla fuarlar açılmış.

Karakol, devrim öncesi dönemde diğer Kırgızistan kentlerine göre nispeten yüksek kültürlü bir şehirmiş. Şehir zenginleşince bir tiyatro bile kurulmuş. Alışveriş merkezleri, halka açık parklar yapılmış. 

Aynı zamanda, Asya’yı incelemek için Rusya Coğrafya Kurumu, Jeoloji Komitesi ve diğer kuruluşlar tarafından yürütülen çok sayıda bilimsel keşif gezisi için keşfedilmemiş toprakların sınırında bulunan son hazırlık noktası da olmuş. Nikolai Mikhalovich Przhevalsky, Vsevolod Ivanovich Roborovsky, Petr Kuzmich Kozlov gibi kaşifler bölgeye yönelik keşif gezilerine buradan başlamış.  

Şehir zaman içerisinde sanayileşme adımları da atmaya başlamış. 1882 yılında Karakol’un ilk sanayi kuruluşu kabul edilen Toropkin Bira Fabrikası kurulmuş. 1913 yılındaki Sibirya Ticaret ve Sanayi Yıllığı” na göre Karakol’da 60’tan fazla sanayi işletmesi faaliyet gösteriyormuş.

-Bugün

Devrim sonrası ise şehirdeki yapılaşma anlayışı da değişmiş. Geniş caddelerin olduğu tek düze komünist blok tarzı yaşam egemen olmuş.

1991 yılındaki bağımsızlık öncesine kadar burası SSCB vatandaşlarının yaz kış tatil için geldiği bir yermiş. SSCB dağılıp ekonomi çökünce Karakol’da bundan etkilenmiş, bir çok yatırım yarım kalmış.

Bugün ise o dönem geride kaldığından Avrupa’yı her yönüyle pahalı bulan gezgin turistlerin uğrak mekanı haline gelmiş.

Bişkek’ten Karakol’a Ulaşım

Bişkek‘ten 405 km uzaklıkta bulunan ülkenin dördüncü büyük şehri Karakol’a malesef karayolu dışında bir ulaşım seçeneği yok. Bu da arabayla yaklaşık olarak 6 saatlik bir yol demek.

Bişkek Zapadniy Vokzal Batı Otobüs Terminali’nden kalkan minibüs yani marshrutkalar Issık Gölü kuzeyinden ya da güneyinden Karakol’a gidiyor.

Marshrutka

7 saat süren bu yolculuk için 350 Som da bir ücret ödüyorsunuz. Oldukça rahatsız olacağınız bu araçların saati de yok, dolmadan kalkmıyorlar.

Bunun dışındaki en hızlı alternatif ise dolmuş taksiler. Avrupa’da buna paylaşımlı taşıma da diyoruz.

Bu dolmuş taksiler Bişkek Zapadniy Vokzal Batı Otobüs Terminali ile Karakol’da Lenkom Caddesi üzerinde bulunan Avtovokzal Otobüs Terminali arasında çalışıyorlar.

Bunlar da dolmadan kalkmıyor. Ancak arabalar şoför dahi 5 ya da 8 kişilik. Fiyatlar da seçiminize göre 700 ya da 500 Som olarak değişiyor. Bu araçların da saati yok ama marshrutkalara göre daha hızlı doluyorlar. Bu alternatif arabanız yoksa en hızlı alternatif.

Eğer gece yolculu tercih ederseniz Bişkek Zapadniy Vokzal Batı Otobüs Terminali ile Avtovokzal Otobüs Terminali arasında çalışan gece otobüsleri var. Otobüsler 21:00 ve 23:00 da kalkıyor. Yolculuk 8 saat sürüyor. Ücret ise 350 Som.

Karakol Gezilecek Yerler

-Kutsal Üçlü Katedrali (Holy Trinity Cathedral)

Şehrin merkezinde bulunuyor. Karakol şehrinin çok kültürlülüğünün simgelerinden biri. Burası Karakol’un Dünya’da bilinirliği en yüksek olan yapısı hatta sembolü gibi. 

Katedralin hikayesi, Karakol’un Çarlık Rusyası sınırlarında bir karakol olarak kurulduğu 1869 yılına dayanıyor. Aslen askeri garnizondakilere hizmet etmek için kurulmuş olmasına rağmen cemaat; askerleri  memurları ve şehirdeki vatandaşları ve çevre ilçeleri de kapsıyormuş.

Rus Ortodoks Kilisesi’ne bağlı olan katedral ahşap mimarisiyle özgün bir yapı. Karakol şehrinin güzel tarihi yapılarından biri.

1917’deki devrimi takiben SSCB zamanında komünist rejimin sonuna kadar spor salonu, tiyatro, dans salonu, hatta kömürlük olarak kullanılmış. Buraya hizmet veren rahip de çalışmak için Almatı’daki bir birahaneye gönderilmiş. 1991 yılında Kırgızistan’ın bağımsızlığı ile birlikte restorasyona alınmış. Şimdi ise aktif olarak ibadet için kullanılıyor ve Karakol’da yaşayan Ortodoksların bağışları ile yaşıyor.

Mimari olarak Internette tek bir çivi bile kullanılmamıştır yazıyor ama cephe elemanları gözle görülür şekilde metal çivilerle tutturulduğunu gördüm. Bu nedenle gerçekte hayal kırıklığına uğramamak için eski hikayelere çok fazla inanmayın bence…

Katedral ziyaret saatleri 09:00-17:00 arasında. Katedrale giriş ücreti yok ancak içeride fotoğraf çekmek de yasak. Giriş için de kadınlarda başınızın örtülmesi isteniyor.  

Adres: Улица Гагарина 16 Каракол, Przhevalsk 722200, Kırgızistan Tel: +996 3922 54422

-Dungan Cami

Karakol şehrinin güzel yapılarından biri. Sıra dışı cami Bektenova Caddesi’nin üzerinde bulunuyor.

Cami bölgenin en eski camilerinden. Kendi ülkelerindeki zulümden Kırgızistan’a kaçan Çinli Müslüman Dungan topluluğunun desteğiyle Çin’den davet edilen bir mimar tarafından 1907-1910 yılları arasında inşa edilmiş.

Mimar tarafından tasarlanan bina, bir farkındalık yaratmak ve Dunganların İslam öncesi Budist geçmişini yansıtmak amacıyla pagoda şeklinde ve tamamen çivisiz inşa edilmiş. Malesef mimarı Çin’e geri döndüğünde öldürülmüş. 

Tüm renkler farklı Dungan kültürel kavramlarını temsil ediyor. Kırmızı – kötü ruhlardan koruyor, sarı – refah birikimine katkıda bulunuyor ve refah getiriyor ve yeşil – mutluluğu sembolize ediyor. 

Sanatsal el yapımı dekoratif işlemecilik harika. Ayrıntıların güzelliğine ve şıklığına uzun süre hayran kalabilirsiniz. Caminin girişinde sanırım yaradılışın tasvir edildiği bir tablo var. Beni ise en çok her yönüyle çok ilgi çekici, tahtadan yapılmış bağımsız mavi minaresi etkiledi. 

Cemaatte çoğunlukla Çinli olunca kendinizi bir anda Çin’e gitmiş gibi hissediyorsunuz. Beni görünce çok şaşırdılar çok da memnun oldular. Bazıları Türkiye’yi görmüş az da olsa Türkçe biliyordu. Fotoğraf çekilmeyi ihmal etmedim tabii ki…

Gördüğüm kadarıyla cemaat hemen aynı bahçeye inşa edilen İbrahim Hacı Camisi’nde namazlarını kılıyor. Yani sanki cami ziyarete açık değil gibi. Cami alanına giriş ücreti 20 Som ancak ben bir ücret ödemedim. Giriş için de kadınlardan başlarını örtmeleri isteniyor.  

Karakol Tarih Müzesi (Каракол Тарых Музейи)’ne Ulaşım, Giriş Ücreti ve Çalışma Saatleri ve Sergi Salonları ile ilgili tüm detay ve fotoğrafları Karakol Tarih Müzesi başlıklı yazımızda okuyabilirsiniz.

-Peri Masalı Kanyonu (Skazka)

Issık Gölü güney sahilinde görülmesi gereken en önemli yer Karakol’a 34 km uzaklıktaki Peri Masalı Kanyonu (Skazka).

Kırgızistan eşsiz doğal çevresiyle fotoğrafçılar ve gezginler için tam bir cennet. Bu cennetler biri de Peri Masalı Kanyonu (Skazka). Tepelerde gizlenmiş büyülü bir yer. Arazi şekillerine bakılınca gerçekten de kendinizi bir masal diyarında hissediyorsunuz.

Peri Masalı Kanyonu (Skazka)’na Ulaşım, Peri Masalı Kanyonu (Skazka) Efsanesi ve Kanyon ile ilgili tüm detay ve fotoğrafları Peri Masalı Kanyonu (Skazka) başlıklı yazımızda okuyabilirsiniz.

Karakol’da Ne Yenir? Nerede Yenir?

-Cafe Zarina (кафе Зарина)

Burası Karakol’un en iyi restoranları arasında gösteriliyor. Menü Avrupa, Asya ve Doğu Avrupa yemekleri ağırlıklı.

Restoranın dış görünüşüne aldanmayın. Karakol’da iyi hizmet ve mükemmel yemek seçenekleri sunan modern bir yer. Zengin Kırgızlar, uluslararası turistler, trekkingçiler ve kayakçılar da buraya takılıyor. 

Burada birçok uluslararası yürüyüşçü ve dağcıyla tanışıp sohbet etme imkanı buldum. Yeni temaslar kurmak ve doğa yürüyüşü deneyimi yaşamak isteyenler için doğru yer. Burada güzel bir atmosferde yemek yiyorsunuz.

İsteyenler ya da özel toplantı ya da görüşme yapacaklar için ahşap localar da yapmışlar. 

Yemeklere gelince burası benim Kırgızistan’da ilk yemek yediğim restoran. Tabii ki her Türk gibi ben de buraya vatanımda bir türlü parasını versem de bulamadığım et yemeklerini yemeye geldim. Zaten buraya gelenlerin geriye döndüklerinde anlata anlata bitiremedikleri en önemli konu Kırgızistan etleri.

Gördüğünüz yemeğin adı bildiğimiz kuzu pirzola gerçi bu bölgede genel olarak şaşlık da deniyor. Fiyatı ise 220 Som yani bizim paramızla sıkı durun 18 TL (2019). Şişe geçirilen pirzola biraz yağlıydı ama gerçekten lezzetliydi. Hayatımda yediğim en güzel etlerden biriydi. Canınız istedi biliyorum ancak bunu da aktarmak zorundayım.

Tüm et çeşitleri bu fiyatlarda sunuluyor. Tavuk çeşitleri ise biraz daha uygun 180 Som civarında. İşin ilginci yanına patates kızartması alırsanız 150 Som ödüyorsunuz. Bunun dışında mantı çeşitleri de 150 Som civarında.

İçeceklere gelince kola, fanta vb. sade içecekler 40 Som, yerel bira Arpa (Арпа) 90 Som, Carlsberg 150 Som. Kırgız Votkası içmek isterseniz 70’lik Votka 750 Som.

Hesap öderken % 15 de kuver alıyorlar. Bu nedenle ben bahşiş ödemeden 300 Som verip mutlu bir şekilde restorandan ayrıldım. Restoran, 09:00 23:00 saatleri arasında hizmet veriyor. Kesinlikle tavsiye ediyorum. 

Adres: Lenina St., 120/ Toktogula St., 120, Karakol 722360, Kırgızistan Tel: +996 558 888 588

Karakol’da Alışveriş

Şehirde Toktogul Caddesi üzerinde 3-4 tane hediyelik eşya dükkanı var. Genelde personel Türkçe de biliyor. 

Hediyelik eşyalar çoğunlukla sanatçılar tarafından yapılan el yapımı ürünler. Doğal yün, ipek ve pamuktan yapılan giyim eşyaları ön planda. Üzerinde Issık Gölü yazılı tişörtlerden hatıra amaçlı almanızı tavsiye edebilirim.

Ayrıca hatıra olarak kuşlar, hayvanlar, el çantaları, terlikler, patikler, ipek eşarplar, yaratıcı dekoratif paneller alabilirsiniz. 

Karakol’da Nerede Kalınır?

Karakol kayak merkezlerine ve Issık Gölü’ne yakın olduğu için otel yönünden de zengin bir yer. Ortalama olarak kahvaltı dahil otellerin geceliği 20 $, konuk evlerini tercih ederseniz geceliği 10 $ civarında.

-Gostinitsa “Al’tamira”

Ben buraya 132 km mesafede bulunan Bökönbayevo Bel Tam Yurt Kampı‘ndan geldim. Malesef orada Internet olmadığı için önceden bir otel rezerve etme imkanım da olmadı. 

Sağ olsun beni buraya getiren şoförüm Batupath yine beni bu bildiği otele getirdi. 3 yıldızlı Gostinitsa “Al’tamira” Hotel, Karakol’un merkezinde, Dungan Camii’ne sadece 200 m uzaklıkta bulunuyor. Issık Gölü ise  yarım saatlik sürüş mesafesinde yer alıyor.

Çok şanslıyım ki hemen girişteki oda boşmuş ve yaptığım pazarlık neticesinde gördüğünüz odayı saat 15:00 gibi sadece 10 $ karşılığı aldım. Normalde bu odanın Booking.com satış fiyatı bugün gecelik 35 $.

Burada ilk defa Booking.com üzerinden önceden rezervasyon yapmanın ne kadar gereksiz olduğunu anladım. Banyolar iyi. Yatakta oldukça rahattı.

Tek sorun yatak odasının biraz küçük olması idi. Ancak bu da fiyata görülmeyecek bir konu. Zaten ben de sadece bir gece kalıp Issık Gölü turuma devam edeceğim.

Üstelik bu fiyata açık büfe kahvaltı ve Wi-Fi de dahil. Benim tercihime aldanmayın kahvaltının oldukça zengin olduğunu söylemeliyim. Otel yabancı gezginlerce de çok tutuluyor.

Zaten o günden itibaren de Booking.com’u Kırgızistan’da sadece aynı gün son dakika olarak kullanmaya başladım ve oldukça tasarruf ettim.

Otel, küçük ama temiz ve konforlu. Banyolar iyi. Yatakta rahat. Personeli oldukça kibar. Beklentiniz de yüksek olmazsa mutlu olursunuz. Bu yöntemi ve oteli size de kesinlikle tavsiye ederim. 

Değerlendirme

Genel olarak burası için Orta Asya emperyalizm etkisini  yerinde görmek istiyorsanız güzel bir tecrübe oldu diyebilirim. Özellikle dağlarda çok güzel göller var. Ancak kışın ulaşılamıyor. Bu nedenle trekking severler buraya yazın gelmeli. Çevre gezisi yapacaksanız 2, sadece şehir gezisi yapacaksanız 1 gün yeterli. Bunun dışındaki tüm ayrıntıları https://visitkarakol.com/ sitesinde bulabilirsiniz.

Issık Gölü ve çevresi ile ilgili diğer yazılarımız için Kırgızistan Gezi Rehberi‘ne bakmayı unutmayın. Sağlıcakla Kalın.