Issık Gölü (Issyk Kul) Çevresinde Bir Tur

“Orta Asya’yı anlamak için Issık Gölü (Issyk Kul) Çevresinde Bir Tur yapmanız çok önemli. Çünkü bu gölün çevresinde bir halk değil atalarımızın geçmişi ile bütünleşmiş gerçek bir kültür yaşıyor.

Göl çevresindeki yerli halk ile ilk karşılaşmamda ifade ettikleri bu cümleyi başta tam olarak anlayamasam da yaklaşık 3 gün süren göl turumdan sonra taşlar yerine oturdu gerçekten de çok iyi anladım.

Bir başka ifadelerinde ise yine beni çok şaşırtan şu cümleyi kurmuşlardı. “Buraya gelip Issık Gölü’nü gören herkes bir gün mutlaka onunla ilgili bir şiir ya da yazı yazarmış.

Sonuç olarak haklılar da. Kaşgarlı Mahmut buralarda doğmuş, ünlü Kırgız yazar Cengiz Aytmatov romanlarında hep bu gölden ilham almış. 

“Ne garip değil mi bunu bana söyleyenler benim zaten buraya bunun için geldiğimi bilmiyorlardı tabii ki….Hatta belki de 1932 yılında buraya gelen İsviçreli kaşif fotoğrafçı Ella Maillart hayaliyle geldiğimi…

Issık Gölü Gezisi

Issık Gölü Efsanesi

Divanü Lügati’t Türk’ün yazarı Kaşgarlı Mahmut’un Türk Gölü dediği gölün oluşumu yerli halka göre bir efsaneye dayanıyor. 

Efsaneye göre bir zamanlar Issık Gölü’nün olduğu yerde bulunan vadide çok sayıda zengin şehir varmış. 

Bu zengin şehirlerden birinde dünya güzeli bir kız yaşarmış. Burada yaşayan yedi başlı ejderha bu güzel kıza aşık olmuş ve onunla evlenmesini istemiş. Kız bir başkasını seviyormuş ve onu reddetmiş.  

Ejderha bunu duyunca  perişan olmuş ve vadiyi lanetlemiş. Onu reddeden kıza da ayda bir kez, dolunay olunca kuyulardan birinin içindeki suyun yükseleceğini ve fikrini değiştirene kadar vadiye akacağını söylemiş. Sonrada derin bir uykuya dalmış. 

Şehirliler bunu önlemek için kuyuların kapaklarını altın bir kapakla kapatmaya ve sırayla kapakları kontrol etmeye karar vermiş. İlk başta, her şey yolunda gitmiş ancak bir kişi sırası geldiğinde kontrol etmeyi unutmuş  ve vadi sular yükselince göle dönmüş.

Ejderha uykusundan uyanıp tepelerin eteklerinden göle bakınca sevdiği kızın öldüğünü anlamış şok olup taşa dönüşmüş. Bugün bu ejderhanın sırtını etrafınıza baktığınızda hala görebiliyorsunuz.  

Sonuçta bu bir efsane ama 2008 yılında göl tabanında 2500 yıllık ileri bir uygarlığın kalıntıları bulunmuş. Sel felaketi sonrası sular altında kaldığı sanılan uygarlık tarihçilerin şimdiye kadar bilmediği bir sosyoekonomik sisteme sahipmiş. Çok iyi korunmuş durumda bir çok el yapımı eşya, savaş gereçleri, kesme altın çubuklara ulaşılmış. 

Issık Gölü Ulaşım Sistemi

Karakol ve Balıkçı havzanın iki yakasında bulunan gölün en büyük şehirleri olduğu için ulaşım da bu şehirler üzerinden yoğunlaşıyor.

Issık Gölü’ne ulaşmanızı sağlayan Bişkek Karakol A 365 yolu ise Kuzey Kırgızistan’ın en önemli düğümü durumunda. Çu Nehri Kanyonu’nda bulunan bu yola paralel olarak Bişkek Balıkçı demiryolu hattı da ilerliyor.

Burada ödeyeceğiniz her 1 Som = 0,084 TL (2019). Hesaplarınızı bu değere göre yapabilirsiniz.

-Havayolu

Karakol Uluslararası Havaalanı ve Tamchy Issyk-Kul Uluslararası Havaalanı olmak üzere bölgeye iki havaalanı hizmet veriyor.

Malesef Issyk-Kul Uluslararası Havaalanı Osh, Taşkent, Almatı ve Novosibirsk vb. daha çok bölgesel hizmet veren bir havaalanı. Karakol Uluslararası Havaalanı ise uzun zamandır kapalı ve tekrar ne zaman açılacağı belli değil.

Bu nedenle bölgeye havayolu ulaşımı için tek şansınız Kırgızistan’ın ana havalimanı kabul edilen Manas Uluslararası Havalimanı.

-Demiryolu

Tren yolculuğu gelişmiş durumda değil. SSCB döneminden kalan Bişkek-Balıkçı demiryolu hattında çalışan trenler oldukça yavaş.

Garip bir uygulama ile 16 Haziran 30 Temmuz döneminde turistik, 31 Temmuz-31 Ağustos döneminde normal olarak hizmet veriyorlar.

608 Numaralı Tren, her gün 06.25’de Bişkek Garı’ndan kalkıp 11.20’de Balıkçı Rybachye İstasyonu’nda oluyor. 609 Numaralı Tren ise her gün 17.08’de Balıkçı Rybachye İstasyonu’ndan kalkıp 21.58’de Bişkek Garı’nda oluyor. Kişi başı ücret 69 Som (5-10 yaş 34 Som). 

Rybachye İstasyonu’ndan itibaren göl çevresini turlayabilmek için tekrar diğer ulaşım araçlarını kullanmanız gerekiyor.

-Denizyolu

SSCB döneminde yol yetersizlikleri nedeniyle gölde ulaşım çok iyi durumdaymış. Balıkçı ile Karakol arasında Issyk-Kul Eyalet Denizcilik Şirketi tarafından işletilen kargo ve yolcu gemileri çalışıyormuş. Buradaki filo SSCB’deki en yüksek dağ filosuymuş.

SSCB’nin dağılması denizyolu ulaşımını da direkt etkilemiş. Bugün ise yazın Karakol’dan çıkışlı düzenlenen turistik tekne turları dışında bir taşımacılık faaliyeti yürütülmüyor.

-Karayolu

Bölgede ulaşımın ana yapısını karayolu ulaşımı sağlıyor. Gölün hem güneyinden hem de kuzeyinden Karakol’a kadar taşımacılık yapılıyor.

–Marshrutka

15-18 koltuklu bir çeşit minibüs olan Marshrutka göl etrafında ulaşımın en ucuz yolu. Bişkek Zapadniy Vokzal Batı Otobüs Terminali’nden kalkan araçlar Issık Gölü kuzeyinden ya da güneyinden 8 saatte Karakol’a gidiyor. Oldukça rahatsız olacağınız bu araçların Bişkek ya da Karakol’dan kalkış saati de yok, dolmadan kalkmıyorlar.

Bişkek-Balıkçı (4 saat 200 Som)-Cholpon-Ata (6 saat 280 Som)-Karakol (8 saat 350 Som).

Bişkek-Bökönbayevo (4 saat 200 Som)-Karakol (8 saat 350 Som).

Balıkçı-Karakol 220 km (4  saat 200 Som),  Cholpon-Ata- Karakol 144 km (3 saat 120 Som) ve Bökönbayevo-Karakol 130 km (3  saat 150 Som)

Eğer büyük bagajınız var ise bu ücretlere 100 Som daha eklemelisiniz.

–Paylaşımlı Taksi

Bu dolmuş taksiler Bişkek Zapadniy Vokzal Batı Otobüs Terminali ile Karakol’da Lenkom Caddesi üzerinde bulunan Avtovokzal Otobüs Terminali arasında çalışıyorlar.

Bunlar da dolmadan kalkmıyor. Ancak arabalar şoför dahi 5 ya da 8 kişilik. Fiyatlar da seçiminize göre 700 ya da 500 Som olarak değişiyor.

Bu araçların da saati yok ama marshrutkalara göre daha hızlı doluyorlar ve size bağlı tuvalet ve yemek molaları ile birlikte Bişkek-Karakol arasını 6 saatte alıyorlar. Bu alternatif arabanız yoksa en hızlı alternatif.

–Otobüs

Eğer gece yolculu tercih ederseniz Bişkek Zapadniy Vokzal Batı Otobüs Terminali ile Avtovokzal Otobüs Terminali arasında çalışan gece otobüsleri var. Otobüsler 21:00 ve 23:00 da kalkıyor. Yolculuk 8 saat sürüyor. Ücret ise 350 Som.

Issık Gölü

Gölün Dünya’da bilinen adı Issyk Kul yerli halk ise Ысык-Көл diyor. Gölü çevreleyen 2000 m yüksekliğindeki Tanrı Dağları (Tian Shan) ortasında bir krater gölü.

Türkçe anlamı sıcak (ısınmış) göl. Bunun sebebi gölün hiç bir zaman donmaması. 50’den fazla su kaynağı gölü beslerken gölün tabanında bulunan sıcak su kaynakları da gölün donmasını engelliyormuş. Ocak ayı ortalamalarında göl suyu sıcaklığı 2°-3° C civarında seyrediyor. 

Göl ayrıca bir çok ene sahip.

-Dünya’nın en büyük 25 gölünden biri,

-Dünya’nın en büyük krater gölü,

-Dünya’nın en yüksek krater gölü,

-Dünya’nın Hazar Denizi’nden sonra en büyük ikinci tuzlu gölü,

-Dünya’nın Titicaca Gölü‘nden sonra ikinci büyük dağ gölü,

-Dünya’nın en derin 6. gölü.

182 km uzunluğunda ve 62 km genişliğindeki göl 6332 km² alanı ile bizim Marmara Denizi’nin yarısı kadar bir alana sahip. 800 m derinliğe sahip olan göl deniz seviyesinden de 1700 m yükseklikte bulunuyor.

-Ekonomi

Havzanın batı kısmında kayalık çöller, doğu kısmı bozkır ve çayırlar, kuzey ve güney kısmı tarım arazileri ile çevrili. 

Göl havzasında büyük bir kısmı çiftçi olmak üzere bugün 400.000 kişi yaşıyor. 

Nüfus olarak Kırgız ve Ruslar baskın; fakat aynı zamanda hatırı sayılır miktarda Ukraynalı, Tatar, Özbek ve Dungan da bölgede yaşıyor.

Gölde başta soman, chebak, sazan ve marinka olmak üzere 20’den fazla tür balık yaşıyor. Göl etrafında gezerken yol kenarlarında kurutulmuş göl balıklarını görebilirsiniz.

Ilıman iklimi nedeniyle Issık Gölü’nün çevresindeki topraklar çok verimli. Buğday, pamuk, şeker pancarı ve tütün çok fazla yetiştiriliyor bölgede.

Hayvancılık ise oldukça gelişmiş durumda. Yollar boyunca her yerde çok büyük sürüler görebiliyorsunuz. 

Ayrıca başta kayısı, şeftali, armut, elma, kavun, üzüm ve kestane olmak üzere bol miktarda meyve de yetiştiriliyor bölgede. Yerli halk meyveleri sıkıp yol kenarlarında taze meyve suyu olarak satıyor.

-Turizm

Gölün etrafında şaşırtıcı güzellikte kumsallar var. Göl de sıcak ve berrak olunca doğal olarak SSCB döneminde önemli bir turizm merkezi olmuş. 1970’lerin ortalarında, tüm göl bölgesi, özellikle Orta Asya ve Rusya’dan gelen ziyaretçiler için bir tatil köyü olarak hizmet veriyormuş. 

Gölün etrafında SSCB üst düzey yöneticilerinin (Yeltsin ve diğerleri) tatil yaptığı lüks oteller varmış. Ayrıca tüm kıyıları boyunca sağlık turizmi kapsamında çok sayıda sağlık merkezleri ve sanatoryumlar varmış.

SSCB’nin dağılmasından sonra neredeyse bölgedeki tüm endüstri alanları ve turizm bölgeleri çalışamaz duruma gelmiş ve kapanmış.

Bugün göl çevresinde dolaşırken çok fazla sayıda o dönemden kalma turistik otelleri görmek gerçekten içinizi acıtıyor. 

Ancak son dönemde bölgeye yapılan yatırımlar sayesinde Avrupalı gezginlerin hayalini kurduğu destinasyonlar arasına girmiş tekrar turizm odaklı ilgi alanı olmaya başlamış bile…

Issık Gölü Gezilecek Yerler

Balıkçı, Karakol ve Çolpon-Ata şehirleri göl çevresindeki en büyük şehirler. Bökönbayevo ise meraklıları için yurt çadırı kampları ile ünlü. Bölge’de Bişkek Kalkışlı 2 gün kalmalı Issık Gölü Turları 256 $ üzerinden satılıyor. 

-Balıkçı

Başkent Bişkek’in 175 km güneydoğusunda, Issık Gölü’nün kuzeybatı kıyısında yer alan Balıkçı aynı zamanda gölün de en büyük liman şehri.

1871’de kurulan şehrin SSCB dönemindeki adı Rybache. Tarihte Büyük İpek Yolu’ndaki önemli aktarma noktalarından biri olarak kabul ediliyor.

1880 yılında emekli bir askerin balık avı partisi ile başlayan şehrin tarihi 1907’de buraya yerleşen 100 balıkçı ailesi ile tamamen değişmiş. Bugün bile şehrin her yeri, tütsülenmiş balık satan dükkanlarla dolu.

Tarımsal olarak havzanın en kuru yeri olduğu için tarım bölgede fazla gelişmemiş. 

SSCB döneminde büyük bir ulaşım ve sanayi merkezi olan şehir birliğin çökmesi ile birlikte eski önemini kaybetmiş. Çok fazla göç veren şehirde bugün 50000 kişi yaşıyor.

Halen önemli bir karayolu kavşağı olan şehrin Bişkek ile demiryolu bağlantısı da var.

-Çolpon-Ata 

Başkent Bişkek’in 240 km güneydoğusunda, Issık Gölü’nün kuzey kıyısında yer alan Çolpon-Ata aynı zamanda gölün de en turistik şehri. Bugün şehirde 15000 kişi yaşıyor.

Büyük İpek Yolu’nun önemli noktalarından biri olan şehrin adı Kırgızca Çolpon=Venüs Ata=Baba kelimelerinin birleşiminden geliyor.

SSCB sonrası ekonomik kriz dönemini en hızlı atlatan şehir olmuş. Özellikle Sibirya’da yaşayanların tatil için birinci destinasyonu olma özelliğini koruyor. Bölgenin en pahalı otelleri burada bulunuyor ve bugün göle istinaden yapılan önemli faaliyetler bu şehirde yapılıyor. 

Orta Asya’nın da çok sayıdaki sağlık merkezi ve sanatoryumları ile sağlık turizm merkezi unvanına sahip.

Buna sportif kamplar da dahil. Şehirden geçerken çok sayıda antrenman yapan atlet görürseniz şaşırmayın.

En önemli tarihi merkezi ise Issyk-Kul Devlet Tarih ve Kültür Müzesi. Antik dönemden başlayarak 20. yy’ın başına kadar bölgenin tarihine ilişkin koleksiyonları burada görebilirsiniz.

-Karakol

Karakol, Kırgızistan’ın Rusya İmparatorluğu’na katılmasının ardından Issık Gölü Havzası’nda kurulan ilk şehirlerden biri.

1869 yılında Hokand Hanlığı’na karşı savunma noktaları ihtiyacı ortaya çıkınca Rusya İmparatorluğu tarafından ticaret yolunu koruma ve ileri karakol amaçlı olarak kurulmuş.

Bugün 75.000 nüfuslu Karakol, sadece Issık Gölü ilinin değil aynı zamanda Kırgızistan’ın ve hatta belki de Orta Asya’daki macera turizminin de merkezi.

Kendim yapmak için zaman bulamadım ama trekking, tırmanma, off-road sürüş, binicilik ve daha birçok farklı seçenekle ilgilenen insanlar için inanılmaz güzel bir yer. 

Karakol’un Tarihi ve Bugünü, Bişkek’ten Karakol’a Ulaşım, Karakol Gezilecek Yerler, Karakol’da Ne Yenir? Nerede Yenir?, Karakol’da Alışveriş ve Karakol’da Nerede Kalınır? başlıkları ile ilgili tüm bilgi ve fotoğrafları Karakol Gezisi, Issık Gölü’ndeki Rusya başlıklı yazımızda bulabilirsiniz.

-Peri Masalı Kanyonu (Skazka)

Issık Gölü güney sahilinde görülmesi gereken en önemli yer Karakol’a 34 km uzaklıktaki Peri Masalı Kanyonu (Skazka).

Kırgızistan eşsiz doğal çevresiyle fotoğrafçılar ve gezginler için tam bir cennet. Bu cennetler biri de Peri Masalı Kanyonu. Tepelerde gizlenmiş büyülü bir yer. Arazi şekillerine bakılınca gerçekten de kendinizi bir masal diyarında hissediyorsunuz.

Peri Masalı Kanyonu ile ilgili tüm detay ve fotoğrafları Peri Masalı Kanyonu (Skazka) başlıklı yazımızda okuyabilirsiniz.

-Bökönbayevo Yurt Çadırı Kampları

Issık Gölü çevresinde hayatınızda bir defa da olsa Yurt Çadırı deneyimi yaşamak istiyorsanız Bökönbayevo’da bulunan Yurt Çadırı Kampları en uygun yer.

Yazın gelirseniz hem çadırda kalıyor hem de denize giriyor hem de Dünya’nın her tarafından gelen insanlarla eğleniyor, kamp yapıyorsunuz.

Bölgede yeri itibariyle en ideal kamp Bel’tam Yurtochnyy Lager’ (Бельтам юрточный лагерь). Yani Bel Tam Yurt Kampı.

Bel Tam Yurt Kampı’na Ulaşım, Kırgızistan Yurt Çadırı Kültürü, Bel Tam Yurt Kampı ve Çevresi,Bel Tam Yurt Kampı’nda Sabah ile Akşam Yemeği ve Sabah Kahvaltısı ile ilgili tüm detay ve fotoğrafları Issık Gölü’ne Karşı Yurt Çadırında Kalmak başlıklı yazımızda bulabilirsiniz.

Değerlendirme

Issık Gölü hem Kırgızistan hem de Türk tarihi için çok önemli bir göl. Üstelik gezilmesi yaşanması da oldukça zevkli. Bölgeyi tam anlamıyla anlayabilmeniz için burada en az 4 gün kalmanız çok önemli.

Issık Gölü ve çevresi ile ilgili diğer yazılarımız için Kırgızistan Gezi Rehberi‘ne bakmayı unutmayın. Sağlıcakla Kalın.