Bişkek’te Ne Yenir? Nerede Yenir?

This post is part of a series called Kırgızistan Gezi Rehberi

Yazar : Serhat ÇELEBİOĞLU

Bişkek’te Ne Yenir? Nerede Yenir? kapsamında bir yazı yazabilmek için öncelikle başta coğrafya olmak üzere ekolojik unsurların Kırgız Mutfak Kültürü’nü nasıl etkilediği görmek şart.

Buna şehirlerde baş göstermeye başlayan günümüzün kapitalist fast food iklimi de eklenince eski ve yeninin, yerel ile uluslararası mutfağının çatışması keskin şekilde ortaya çıkıyor.

Kırgızistan’da hala ulaşım ve medya sisteminin çok iyi olmaması, kapitalist yemek anlayışının yüksek ya da uzak kırsalda yayılışını ciddi şekilde etkilemişe benziyor.

İşte Bişkek, bugün Kırgız Yemek Kültürü’nün kırsaldan trend mutfağa geçişteki çok kültürlü zirvesini temsil ediyor. Bu konuyu eğer vaktiniz olur da Kırgızistan kırsalına giderseniz daha iyi anlayacaksınız.

Şehirlerde değil belki ama biraz kırsala çıktığınızda sizi çok şaşırtacak bir yemek kültürü ile baş başa kalıyor ve çok şaşırıyorsunuz. En azından ben, böyle bir şansa sahip olduğum için böyle bir yazıyı çok zorlanmadan siz gezginler için kaleme alabildim.

Bu nedenle Bişkek’e gitmek gibi bir niyetiniz varsa uzun da olsa sabırla bu yazımı mutlaka okuyun. Çünkü sizlere gidilecek ya da yenilecek listesi sunmayacağım. Aşağıda topladığım başlıklarda ne yazıyorsam bizzat gittim, yedim ya da içtim. Fotoğraflardan da anlayacaksınız zaten.

Kırgızistan Yemek Kültürü

-Para/Hesap

Kırgızistan’da para birimi Kırgız Somu (Som). Burada ödeyeceğiniz her 1 Kırgız Somu (Som) = 0,084 TL (2019). Hesaplarınızı bu değere göre yapabilirsiniz.

Kırgızistan, AB ülkeleri ve hatta ülkemize göre çok ucuz diyebileceğim bir ülke. Fiyat etkinlik olarak en güzel ürünler ise kesinlikle et yemekleri. Türkiye’de yiyemeyeceğiniz ne varsa düşünmeden yiyin.

Kırgızistan’da toplam hesap üzerinde % 15 hizmet bedeli alınıyor. Bu nedenle hesapta bu kalemi görürseniz bahşiş vermeseniz de olur. Kısaca gelecek hesap menüde hesapladığınız hesaptan % 15 civarında fazla oluyor. Bilin diye yazıyorum sinirlenmeyin sonra…

-Restoranlar

–Kafe-Coffee-Restoran Anlayışı

Burada kafe, coffee, restoran anlayışı tamamen birbirine karışmış durumda. Belki bizde de her yer kahve dünyası değil mi? diyeceksiniz ama bu öyle bir şey değil. Bizde her ikisinin yeri ayrı.

Bişkek’te Ne Yenir? Nerede Yenir? Coffee Mekanları

Burada ise Mcdonalds, Burgerking vb. yerine kahve dükkanları SSCB döneminin bitişinin ve dönüşümünün simgesi olmuş ve bir andaki serbest sosyalleşme ile birlikte eski tip restoranların yerini almış. Yani basitçe bugün o kahve evleri daha yeni yeni tersine restoranlaşma sürecine girmiş durumda.

Bugün Bişkek’i gezerken restoranların levhalarına bakarsanız köşesinde yanında bir yerlerde ek olarak kafe ya da coffee yazdığını görüp bu tuhaflığı hissedeceksiniz. Gençlerin gelmesini istiyorsanız sanki bu şart gibi…

–Localar

Hala Bişkek’in eski restoranlarında ve kırsalda görebileceğiniz diğer bir uygulama restoranın içerisindeki localar. Düşünün restoranın içerisinde yemek yemek için kabine giriyorsunuz. Tabii ki bunun sebebi rahat konuşabilmek.

Bu tür uygulamalar 1950 İtalyan mafya filmlerinde gördüğümüz uygulamalar. Demek ki bu olay komünist dönemin anlayışında da varmış. Garip ama hala da bazı restoranlarda görebiliyorsunuz.

–Et Yemekleri

Konseptlerden uzaklaşıp biraz da restoranlardaki yemeklere bakalım. Et yemekleri ile aranız iyiyse yaşadınız. Cennete geldiniz. Çünkü burada yediklerinizi Türkiye’de bulamazsınız bulsanız da ki çok zor bu fiyatlara kesinlikle bulamazsınız.

Restoranların en iyi olduğu alan tartışmasız et. En pahalı yemek her zaman at eti. At eti ile yapılan yemekler diğer yemeklere göre 1,5-2 kat pahalı oluyor.

At etinden sonra koyun ve keçi eti makbul. En güzel pirzolalar bu etlerden yapılıyor. Kemikli koyun ya da keçi pirzolaları gördüğünüz şekilde aralarına yağ parçaları konularak çiğ soğanla birlikte servis ediliyor. Biraz yağlı ama muhteşem bir tat. Onlar buna Şaşlık diyor. Bir şiş ile rahat şekilde doyuyorsunuz.

Bişkek’te Ne Yenir? Nerede Yenir? Şehir Dışı Fiyatlar

Özellikle kırsalda fiyatlar iyice düşüyor. Ben sizin yerinizde olsam dönene kadar restoranlarda sadece et yerim.

–Fast Food Etkisi

Bu bölümün başında dediğim gibi burada hala Burgerking ya da Mcdonalds yok ancak GUM Shopping Mall’a bir KFC gelmiş.

Tıklım tıklım dolu. Şu an inanır mısınız Kırgızlar burada yemek yemeyi bir prestij olarak görüyor. İçeride yer bulamazsınız.

Merak edip fiyatlara baktım. Gördüğünüz gibi normal yerel yemeklere göre de pahalı aslında ama dediğim gibi burada kendilerini etiketleyip sosyal medyada yaymak hoşlarına gidiyor.

Bişkek’te Ne Yenir? Nerede Yenir? Türk Restoranları

Türkiye’den sonra en çok Türk Restoranı sanırım burada var. Türk restoranları burada hala Mcdonalds ve Burgerking olmamasının artısını çok iyi kullanmış. Namda ya da Daamdu gibi markalar var ama bence buraların fastfood markası Türk Restoranları olmuş.

Daha yeni yeni baş göstermişler ama kapitalist fast food zincirine karşı en güçlü lobi gibiler. Kırgızlar tarafından da oldukça tutulmuş durumdalar. Onların etleri bizim yemek zevkimiz ön plana çıkınca ne yerseniz harika oluyor zaten. Özellikle de Kırgız etleri ile yapılan döner ve lahmacun size hemen farkı hissettiriyor zaten.

–Pilav Çeşitleri

Burada restoranlarda pilav ayrı bir kültür. Bu konuda Özbek Mutfağı hakim. Sadece Özbek pirinçleri kullanılıyor. Bizdeki gibi yemek yanında servis anlayışı yok. Bağımsız ve etli olarak olarak servis yapılıyor.

–İçkiler

Malesef yerel şarap ve bira üretiminde çok zayıflar. Restoranlarda yerel şarap ya da bira bulmak hayli zor. Ancak bira markası olarak Efes’in burada hayli öncü olduğunu da belirtmem gerek.

-Yemekler

–Alışveriş

Yemekler deyince kültürden önce yemek için alışverişten bahsetmek istiyorum ki iyi bir Türkiye karşılaştırması yapabilelim. Bu kapsamda 2 süpermarket gezdim ve aşağı yukarı fiyatların aynı olduğunu gördüm. Fiyatlar Bişkek’in dış mahallerinde daha düşük kırsal da ise inanılmaz halde.

Bişkek’te Ne Yenir? Nerede Yenir? Patates

Bişkek’te Ne Yenir? Nerede Yenir? Yumurta

Bişkek’te Ne Yenir? Nerede Yenir? Domates

Yemeklerin ana unsuru olarak kabul edebileceğimiz patates, soğan, yumurta ve domates kg fiyatlarını görüyorsunuz. Domates dışındakiler o da yetişmediği için ülkemizin 1/3 fiyatına satılıyor.

Ülkenin her tarafında ovalarda platolarda hatta yollarda büyük ve küçük baş hayvanları görüyorsunuz. Bu hayvanlar tamamen doğal besleniyor. Zaten çiftçinin fabrikasyon yem alacak parası da yok.

Bişkek’te Ne Yenir? Nerede Yenir? Et Reyonu

Sonuç olarak et fiyatları ülkemize göre yarı fiyatına…ve tamamen doğal ve çok lezzetli…

Bişkek’te Ne Yenir? Nerede Yenir? İçki Reyonu

ve bira fiyatları hepsi ithal onlar da ülkemizin yarı fiyatına…Gördüğünüz tüm değerler Bişkek’in en yeni ve en büyük alışveriş merkezi olan GUM Shopping Mall’un lüks kabul edilen supermarketinden….yorum sizin…

–Kahvaltı

Gelelim kahvaltılara özellikle bu konuda kırsaldan bahsetmek istiyorum. Bişkek kırsalında gezerken her hangi bir yerde kahvaltı yapmak istedim. İşletmenin sahibi yanımıza gelince Türkçe olarak yumurta istediğimi omlet yapabileceklerini söyledim. Yumurtayı anladılar şaka gibi ama omletin ne olduğunu bilmiyorlardı.

Yazımın en başında Kırgızistan da hala ulaşım ve medya sisteminin çok iyi olmaması, kapitalist yemek anlayışının yüksek ya da uzak kırsalda yayılışını ciddi şekilde etkilemişe benziyor derken aslında bunu kast etmiştim. Defalarca anlatmama rağmen beni anlamadılar. Tamam kalsın deyip yağda yumurta yapmalarını istedim. Tüm komşular geldi ve ben yine anlatamadım ve vazgeçtim.

Başka bir gün başka bir kırsalda ise yine omlet istediğimde önüme gelen tabak ise buydu. Türkçe konuşmamıza rağmen bu kadar anlaşabiliyorduk çünkü bilmiyorlar. Kırsalda yumurta oldukça değerli bir malzeme. 4 yumurta bana fazla geldiği için orada bulunan 2 çocuktan kalan yumurtaları yemelerini istediğimde nasıl mutlu olup yumurtaları hemen yediklerini anlatamam. Bu anlarda bir de bizim çocukları hatırladım…her şeyi zorla yedirdiğimiz sevgili çocuklarımızı..

Bişkek’te Ne Yenir? Nerede Yenir? Kırsalda Kahvaltı

Kırgızlar için kahvaltı bir öğün değil. Her öğün kahvaltı gibi. Garip geliyor ama zamanla alışıyorsunuz. Kahvaltıda aynı bizim gibi hamur işlerine bayılıyor. Bir de yoğurda…Yoğurtsuz kahvaltı yapmak istemiyorlar. Ayrıca çayı çok seviyor ve çay ile mutlaka koyun yağında kızartılan Boorsok yiyorlar.

–Diğer Öğünler

Kırgızistan’da yemekler genellikle tencere yemeği diyebileceğimiz şekilde pişiyor. Etsiz yemek görmedim. Korkunç bir et tüketimi var. Biz soğansız yemek olmaz derken onlar etsiz yemek olmaz diyor.

Bişkek’te Ne Yenir? Nerede Yenir? Kırsalda Yemekler

Kırsalda en sevilen yemek minik koyun veya at et parçalarının et suyunda haşlanmış erişte üzerine konularak servis edilen Beş Parmak ile koyun eti ve kuyruk yağının kavrulması ile yapılan ve fırınlanmış patatesle servis edilen Kuurdak.

Bir de pilav. Kırgızlar pilavı çok seviyor ve tek ve etli olarak tüketiyor. Yani ana yemek yanında tadımlık olarak görmüyorsunuz.

Yemeklerden sonra başka bir adet ise votka. Yemeğe gittiğim bir ev sahibi çay bizde yemekten önce votka ise yemekten sonra içilir; çay içimizi ısıtırken votka muhabbeti şenlendirir demişti. Bunun bir Orta Asya adeti olduğunu da vurgulamıştı.

—Ekmekler

Kırgızistan’da inanılmaz bir ekmek kültürü var. Fırınlarda ya da pazarlarda yüzlerce çeşit ekmek satılıyor.

Hepsinin ortak özelliği çok yoğun, nefis ve çok ucuz olmaları. Genel olarak ise sofralarda nan ekmeği ve külde pişirilen pide kömöç görüyorsunuz.

–Kuruyemiş Çeşitleri

Orta Asya’daki bir diğer adet ise kuruyemiş. Bizdekinden fazla korkunç bir talep ve tüketim var. Üstelik çeşit sayısı da çok fazla.

–Tatlı Çeşitleri

Bişkek’te Ne Yenir? Nerede Yenir? Tatlılar

Kırgızların da aynı bizim gibi çok geniş bir tatlı kültürü var. Tatlılar ise daha çok hamur işi üzerine.

Ancak benim en çok yendiğini gördüğüm tatlı akşam üstü kızartılan, kağıt torbalarda servis edilen ve yürürken yenen lokma tatlısı benzeri tatlı oldu.

Kahvaltı Bişkek’te Ne Yenir? Nerede Yenir?

Bişkek’te olduğum sürece iki kez kırsalda kahvaltı yaptım. Deneyimlerimi ise Kırgız Yemek Kültürü başlığı içerisinde anlatmaya çalıştım.

Bişkek’te Ne Yenir? Nerede Yenir? Otel Kahvaltısı

Bunun dışındaki tüm kahvaltıları Bişkek’te kaldığım değişik otellerde yaptım.

Gördüğünüz gibi önemli bir özellikleri yok. Bu nedenle bu konuda bir yer tavsiyesi yapmıyorum.

Öğle Yemeği Bişkek’te Ne Yenir? Nerede Yenir?

Bişkek’te Ne Yenir? Nerede Yenir? kapsamında öğle yemeği bazında deneyimlediğimiz 2 yer var.

-Chaikhana NAVAT (Чайхана NAVAT на Фучика)

Burası Bişkek’te bulunan 8 Navat şubesinden Den Xiaoping Bulvarı üzerindeki şube. Aslen çay evi olarak geçse de yemek de veriliyor.

Bişkek'te Ne Yenir? Nerede Yenir? Chaikhana NAVAT — Bişkek’te Ne Yenir? Nerede Yenir? Chaikhana NAVAT

Burayı dekore etmek için Orta Asya tarzında el yapımı ahşap mobilyalar, yumuşak kanepeler, ipek yastıklar, oymalı musluklar, süs eşyaları kullanılmış. Sadece doğal malzemeler kullanılarak yapılan bu dekorasyon da konforlu ve şık bir atmosfer ortamı yaratmış.

Bu zincir başkentte çok ünlü ve genel olarak her Bişkek sakini öğle ya da akşam fark etmez bu zincirin şubelerinden birinde yemek yemeyi bir prestij unsuru olarak görüyor. Ortam oldukça otantik, personel ise yerel kıyafetli.

-Menü

Menüye gelince Bişkek’te yerel yemekleri en güzel şekilde bulabileceğiniz yer bence bu zincir. Zaten ülke çapında da bir çok ödül almış. Ortalama bir kişi 500-600 Som bir ücret karşılığında rahatlıkla doyabiliyor.

–Kahvaltı

Bu şubelerde tercih ederseniz kahvaltı da bulmanız mümkün.

Tadına bakabileceğiniz lezzetler ise koyun yağıyla kızartılmış hamurdan yapılan Boorsok (40 Som), Etli Samsa (65 Som), Cheburek (125 Som) ve yağda yumurta (55 Som).

–Başlangıçlar

Burada yemeğe başlangıç olarak keçi yoğurdu getiriliyor. Burada Orta Asya’da böyle bir adet de olduğunu öğreniyoruz.

Yoğurdu gerçekten çok başarılı bulduğumu söyleyebilirim.

–Çorbalar

Bu şubelerde tercih ederseniz Orta Asya’ya özgü tüm çorbaları deneyebilirsiniz. İnanılmaz bir çeşit zenginliği ile karşılaşacaksınız. Tadına bakabileceğiniz lezzetler ise Shorpo (120 Som), Mampar (130 Som), Chuchvara (130 Som), Mastava (130 Som), Santavru (120 Som), Borsch (120 Som) ve Solyanka (150 Som). Bunların dışında tanıdık lezzet isterseniz Mercimek Çorbası da (120 Som) var.

–Salatalar

Burası Orta Asya’ya özgü salata anlayışını da görmek için güzel bir yer. Sadece domates, acı biber ve tuz ve sumak ile ovulmuş soğan salatasına burada Shakarap diyorlar (135 Som).

Yine haşlanmış sebzeler, lahana ve salatalık turşu ile servis edilen Vinegret Salatası da oldukça değişik bir lezzet (155 Som).