Viking Gemi Müzesi (Vikingskipshuset)

Viking Gemi Müzesi (Vikingskipshuset) için bir tanımlama yap denseydi muhtemelen Norveç’in dünya kültürel mirasına en önemli katkısını barındıran ulusal bir sembol derdim. 

Bugün müze Dünya’nın en iyi korunmuş Viking gemilerine sahip. Müzede 900’lü yıllardan itibaren günümüze gelen 2 tane sağlam 1  tane kalıntı 3 gemi bulunmakta.

Bunların içerisinde Vikinglerin çevre ülkeleri istila için kullandığı filmlerde gördüğünüz okyanus geçen bir gemi de var. Tabii ki bu gemiler daha sonra sahipleri için gelenekleri gereği bir mezar olmuş. Norveçliler bu gemileri mezar höyüklerinden çıkarıp beraberindeki eşya, silah, araç, hazine ve iskeletler ile beraber olağan üstü çalışmalar sonrasında sergilenebilir hale getirmeyi başarmış. 

Müzeye girerken aldığım broşürde müzenin kurulma amacı olarak Vikinglerin geçmişte nasıl yaşadıklarını ve sert hava koşulları ile nasıl mücadele ettiklerini göstermek denmiş. Norveçliler Vikingleri doğal olarak kendi ataları olarak görüyor. Aslında böylece kendi geçmişlerini sergileyip bununla da övünüyorlar tabii ki. 

Ben de şimdi size bu müze ile ilgili detayları ve gezerken gördüklerimi aktarmaya çalışacağım.

Norveç para birimi Norveç Kronu (NOK). Burada ödeyeceğiniz her 1 Norveç Kronu (NOK) = 0,67 TL (2020). Hesaplarınızı bu değere göre yapabilirsiniz.

Viking Gemi Müzesi Gezisi

Viking Gemi Müzesi (Vikingskipshuset)’ne Ulaşım

Adres: Huk Aveny 35, 0287 Oslo, Norway Tel: (+47) 22135280

Int: https://www.khm.uio.no/english/visit-us/viking-ship-museum/index.html

Burası ise müzeler yarım adası diyebileceğimiz Oslo’nun merkezine 5 km uzaklıkta bulunan Bygdøy semtinde yer alıyor. Buraya hem otobüs ile hem de feribotla gelmek mümkün.

Buraya otobüs ile gelmek için merkezden Oslo Merkez İstasyonu (Oslo Sentralstasjon) Jernbanetorget Otobüs Durağı’ndan, Belediye Sarayı Rådhuset Durağı’ndan ya da Solli Plass Durağı’ndan geçen 30 Numaralı Otobüs’e binip 20 dakika sonra Vikingskipene Otobüs Durağı’nda inmelisiniz. Duraklar ve saatler vb. ayrıntılar için tıklayınız.

Tek yön otobüs bileti ücreti biletmatiklerden ya da satış noktalarından alırsanız 36 NOK, şoförden alırsanız 56 NOK. Oslo Pass sahibiyseniz ücret ödemiyorsunuz.

Buraya feribot ile gelmek için şehir merkezindeki iskelelerden denize baktığınızda en sağdaki iskeleden (Rådhusbrygge) feribota binip ilk iskelede (Dronningen) inmelisiniz.

Feribot seferleri 08:55’de başlıyor. Tek yön feribot bileti 50 NOK, teknede alırsanız 60 NOK. Gidiş dönüş alırsanız 75 NOK. Oslo Pass Kartı ya da Günlük Kart sahibiyseniz ücret ödemiyorsunuz. İskeleler ve saatler vb. ayrıntılar için tıklayınız.

Yaklaşık 15 dakika süren bu yolculuktan sonra iskeleden çıkacağınız yoldan 500 m yürüdüğünüz takdirde sağ tarafta Viking Gemi Müzesi (Vikingskipshuset)’nin kapısını göreceksiniz.

Müzenin girişi biraz da içeride yer aldığı için otobüsle gelmek daha kolay. O yüzden size tavsiyem Bygdøy müzeler bölgesine gelecekseniz buraya otobüsle gelip sahildeki müzeleri gezdikten sonra botla dönmeniz. 

Dronningen-Rådhusbrygge son feribot seferi 18:40’da yapılıyor. Ancak bot için müthiş bir kuyruk olacağını belirtmeliyim.

Viking Gemi Müzesi (Vikingskipshuset) Giriş Ücreti ve Ziyaret Saatleri

Kişi başı giriş ücreti kişi başı 120 NOK. 18 yaş altı ücretsiz. Oslo Pass sahibiyseniz ücret ödemiyorsunuz.

Müzenin çok yakınında Norveç Kültürel Tarih Müzesi (Norsk Folkemuseum) bulunuyor ve kombine bilet alırsanız daha avantajlı oluyor. Müze ile ilgili ayrıntılı bilgiyi Norveç Kültürel Tarih Müzesi, Dünya’nın İlk Açık Hava Müzesi başlıklı yazımda bulabilirsiniz. Düşünürseniz mutlaka bu seçeneği de yetkililere sorun.

Müzeyi 09:00-18:00 (Kışın 10:00-16:00) saatleri arasında gezebilirsiniz.

Eğer arabanız varsa müzenin otopark imkanı var. Saati 12 NOK.

Viking Gemi Müzesi (Vikingskipshuset)’nin Tarihi

Gemiler ve beraberindekiler Oseberg ve Gokstad, Tune ve Borre’da bulunan Vikinglere ait mezar höyüklerden çıkarılmış. Gemilere de höyüklerin adları verilmiş. 

1867 yılında ilk olarak Tune Gemisi bulunmuş ve Christiania’da üniversite bahçesinde bir kulübede depolanmış. Daha sonra 1880 yılında Gokstad ve 1904 yılında Oseberg Gemisi bulunmuş ve Christiania’da üniversite bahçesinde bir kulübede depolanmış.

O dönemde Oslo’nun adı Christiania imiş. 1913 yılında Oseberg gemisinin kazısına önderlik eden Profesör Gabriel Gustafson, Bygdøy’da bahse konu 3 gemi için bir müze yapılmasını önermiş.

Bu görüş kabul olmuş ve 1916 yılında bu görüş çerçevesinde bir tasarım yarışması yapılmış. Yarışmayı 20. yüzyılın en önemli Norveç mimarlarından Arnstein Arneberg kazanmış ve görülen ikonik binayı projelendirmiş.

1925 yılında Christiania ismini Oslo olarak değiştirmiş.

1926 yılında ilk olarak Oseberg Gemisi müzeye taşınmış. Bunu 1932 yılında onu Gökstad ve Tune gemileri izlemiş. Sonuç olarak bugün müze her yıl 500 bin kişinin ziyaret ettiği bir cazibe merkezi haline gelmiş. 

Viking Gemi Müzesi (Vikingskipshuset)

Gezerken gördüğüm kadarıyla 750-1050 yılları Vikinglerin Dünya’da adından söz ettirdiği dönem. Vikingler bu dönemde istilacı olarak görülse de usta denizci ve uzun yola uygun hızlı ve donanımlı gemi yapımcısı olarak da tanınıyor. Kuzey Amerika’ya ilk olarak Vikinglerin gittiğine inanılıyor.

Vikinglerin ana yurdu İskandinavya. İstilacılık dışında yaşamlarını çiftçilik, tarım ve hayvancılıktan sağlıyorlarmış. Balıkçılık ve avcılık da önemliymiş. Son dönemlerinde tüccar ve sanatçı bile olmuşlar. İrlanda ve Rusya’da koloniler kurmuşlar. İşgal ettikleri yerlerde kendi yerleşimlerini sağlamış tarım ve hayvancılık ile uğraşanları bırakmışlar.

Yapmış olduğum bu özeti Norveçliler müzede interaktif film olarak belirli aralıklarla gösteriyor. Tüm ziyaretçiler de dikkatli bir şekilde seyrediyor.

-Oseberg Gemisi

Her şey yaşlı çiftçi Oskar Rom’un 1903 yılında arkeolog Profesör Gabriel Gustafson’u ziyaret etmesiyle başlamış.  Yaptığı kazı sırasında Vestfold ilçesi Slagen’deki çiftliğinde büyük bir mezar höyüğüne rastladığını profesöre anlatmış.  

Gabriel Gustafson ve ekibi 2 gün içerisinde ilk çalışmayı başlatmış. Arkeolog, Viking döneminden süslemelere sahip gemi parçaları bulunca höyüğün Viking döneminden kalma bir gemi mezarlığı olduğunu anlamış.

Ortak değerlendirme ise geminin Norveç’in güneybatısında 820 yılı civarında inşa edildiği ve 834 yılında kanserden ölen 2 önemli kadına atfen mezar olarak kullanıldığı olmuş. Gemiyi inşa ettiren kişi ise geminin dekorasyonu için önemli miktarda kaynak harcamış. 

Viking Gemi Müzesi (Vikingskipshuset) Oseberg Gemisi

Gemi ile birlikte çıkanlara da bakıldığında böyle bir geminin bir kral ya da aristokrasinin özel üyeleri için kullanıldığı sonucuna varılmış.

Meşeden yapılan Oseberg Gemisi,  22 m uzunluğunda 5 m genişliğinde. Geminin bordasını sağlamlaştırmak için bindirme tekniği ve demir perçinler kullanılmış. Geminin 10-13 m yüksekliğinde olduğu düşünülen direği ise çam ağacından yapılmış. 

Gemi 30 kürekçi ile hareket ettiriliyormuş. Kürekler ise çam ağacından yapılmış. Birer adet de dümenci ve gözcü yeri tespit edilmiş.

Geminin pruvasında, kıçında ve su hattının altında güzel oyma hayvan süslemeleri var. Oymalar geminin en önünde bir yılanın başıyla bitiyor.

Tüm kazı 3 ayda tamamlansa da Oseberg Gemisi’nin tüm parçalar birleştirilerek gördüğünüz hale gelmesi 21 yıl sürmüş. Bugün yeniden inşa edilen Oseberg Gemisi’nin yüzde 90’ından fazlası orijinal ahşaptan oluşuyor.

–Oseberg Gemisi ile Beraber Bulunanlar

Yapılan 3 aylık çalışma sonucunda gemide giyim eşyaları, ayakkabılar, taraklar, mutfak eşyaları, çiftlik aletleri, 3 süslü kızak ve 1 atlı kızak, 1 araba, 5 oyma hayvan başı, 5 yatak, 2 çadır, 15 at, 6 köpek ve 2 inek olduğu tespit edilmiş. 

Bu höyükte ilk olarak 5 adet eşsiz oyma hayvan başı bulunmuş. Hayvan başlarının dördü birbirine bağlı olarak geminin mezar bölümünde biri da ön güvertedeymiş. Bunların dördü bugün müzede sergileniyor.

Höyükte bulunan diğer bir önemli buluntu muhtemelen 800 yılından önce inşa edilen gördüğünüz araba. Bu araba muhtemelen tören öncesinde ya da sırasında ölen kişiyi buraya getirmek için kullanılmış bir dini tören arabası. 2 atın çektiği araba meşe ağacından yapılmış.

Arabadaki oymalar gerçekten inanılmaz. Arabanın ön ucunda sırt üstü yatan ve yılanlar tarafından saldırıya uğrayan bir adamı gösteriyor. Ben Vikingler dizisini izlemiştim. Bu, yılan çukurundaki Gunnar’ın hikayesinin bir örneği olabilir mi? diye düşünmeden edemedim.

–Gokstad Gemisi

Her şey  1880 yılında 2 gencin sıkılınca Gökstad çiftliğinde daha önce bulunan ‘kralın höyüğü’ adı verilen büyük bir mezar höyüğünü tekrar kazması ile başlamış. Çocuklar burada başka bir mezar gemiye ulaşmış. Söylentiler kısa zamanda yayılınca Oslo Üniversitesi Ulusal Antika Koleksiyonu’ndan antikacı Nicolaysen ekibi ile birlikte höyükte arkeolojik kazılara başlamış. Nicolaysen höyükte gemi parçaları bulunca bu höyüğün Viking döneminden kalma bir gemi mezarlığı olduğunu anlamış.

Yapılan çalışma sonucunda gemide ölünün yattığı 1 yatak bulunmuş. Bu yatakta yatan iskeletin bacak kemiklerindeki keskin kesiklerden kişinin savaşta ölen bir kral ya da önemli bir komutan olabileceği değerlendirilmiş.

Kazılar sonucunda yapılan 0rtak değerlendirme ise geminin Norveç’in güneybatısında 890 yılı civarında inşa edildiği ve 900 yılı civarında da mezar olarak kullanıldığı olmuş. 

Gemide 12 at, 8 köpek, 2 tavus kuşu, demir, kurşun ve yaldızlı bronz balık kanca ve koşum takımı, 64 kalkan, mutfak eşyaları, 6 yatak, 1 çadır, 1 atlı kızak ve 3 küçük tekne tespit edilmiş. Tavus kuşları ölen kişinin geniş bir uluslararası ağa sahip olduğunu kanıtlıyormuş.

23 m uzunluğunda 5 m genişliğindeki meşeden yapılmış geminin bordasını sağlamlaştırmak için bindirme tekniği ve demir perçinler kullanılmış. 

Gemi 32 kürekçi ile hareket ettiriliyormuş. Birer adet de dümenci ve gözcü yeri tespit edilmiş. Gemideki kişi sayısı kadar kalkan geminin her iki tarafına sabitlenmiş. Bir taraftaki kalkanlar siyah diğer taraftaki kalkanlar sarıymış.

Geminin baş tarafında bulunan iplik parçalarının da yeni kullanılmaya başlanan yelken parçaları olduğu düşünülüyor. Ancak sizin de gördüğünüz gibi baş tarafta bir ejderha başına rastlanmamış.

Sonuç olarak Gokstad Gemisi, sağlam ve hızlı bir savaş ve ticaret gemisiymiş. Çünkü açık denizlere göre yapılmış. Geminin yapısı da keşif, ticaret ve istila için oldukça uygun gözüküyor zaten..

–Tune Gemisi

Müzede bu 2 geminin dışında artık sadece kalıntıları kalan bir de Tune Gemisi var. O da 1867 yılında Rolvsøy Adası’ndaki Nedre Haugen Çiftliği’nde bulunmuş. O dönemde bulunan ilk Viking gemisi olması dolayısıyla Norveç  halkının da oldukça ilgisini çekmiş. 

Geminin bulunduğu höyük 80 m çapıyla hala şimdiye kadar bulunan en büyük mezar alanı olma özelliğini koruyormuş. Malesef burası daha önce açılmış olduğu için mezar gemi oksijen ile temas etmiş ve gemi yıllar içerisinde çürümüş.

O dönemde yetersiz olan teknoloji,  geminin 2 hafta içerisinde tecrübesiz ellerce atlarla çekilerek hızlıca ve acemice mezardan çıkarımı ve Oslo’ya transfer için at arabası ile nehir kenarlarının kullanılması geminin çok büyük zarar görmesine yol açmış. Yani kazıdan sonra diğerlerinin tersine elde sadece geminin gördüğünüz kalıntıları kalmış.

Kazılar sonucunda yapılan ortak değerlendirme ise geminin Norveç’in güneybatısında 910 yılı civarında inşa edildiği ve önemli bir adamın mezarı olarak kullanıldığı olmuş. 

17 m uzunluğunda 4 m genişliğindeki meşeden yapılmış geminin bordasını sağlamlaştırmak için bindirme tekniği ve demir perçinler kullanılmış. 

Gemi 28 kürekçi ile hareket ettiriliyormuş. Birer adet de dümenci ve gözcü yeri tespit edilmiş. Sonuç olarak Tune Gemisi, sağlam ve hızlı şekilde değerli parçaları taşıyan bir kargo gemisiymiş. Keşke o da sağlam bir şekilde burada sergilenebilseymiş.

Değerlendirme