Bahar Gelmiş, O Zaman Şimdi Mardin Gezisi Zamanı

Bahar Gelmiş, O Zaman Şimdi Mardin Gezisi Zamanı diyorum. Çünkü yazı sıcak kışı soğuk. Bölge halkı da aynı fikirde. Ya bahar ya sonbahar güzeldir Mardin diyorlar.

Çok zamandır görmek isteyip bir türlü fırsat bulamamıştım. Neyse ki sevgili arkadaşlarımın Şırnak daveti üzerine bir hafta sonumuzu da Mardin’e ayırdık. 

İyi ki de ayırdık. Çok da güzel vakit geçirdik. Otantikliği, tarihi bizzat yerinde yaşadık ve gördük ki Mardin neredeyse tüm bölgenin yıldızı gibi. 

Mardin, özellikle hafta sonları Urfa, Şırnak ve Diyarbakır’da çalışanlar ile Suriye’den, Kuzey Irak’tan gelenlerin ortak nefes alma yeri.

Çünkü baktığın her yer buram buram tarih. Bir tarafında uçsuz bucaksız Mezopotamya, bir tarafta medeniyetler beşiği Mardin ve yıllardır burada dostluk içinde yaşayanlar…. 

Gezdik, gördük, yedik, içtik ve tabii ki hayran hayran notlarımızı da aldık. O notları toparladık Mardin’den aldıklarımızı yeni gidecek gezgin arkadaşlarımız  için kaleme aldık. Linkleri ile okursanız siz de bizimle gezmiş kadar olacağınıza eminim. Başlayalım o zaman….  

Mardin ve Çevresi

Mardin Gezisi-Şırnak Mardin Yolu

Şırnak Mardin arası yaklaşık 200 km. Yol ise yaklaşık 3 saat sürüyor. 

Yol oldukça düz. Suriye sınırına çok yakın. Yer yer arabayla giderken sıfıra kadar yaklaşıp Suriye’yi bile görebiliyorsunuz.

3 saatlik yolun nasıl geçtiğini anlamadığımız güzel bir yolculuktan sonra Mardin karşımıza çıkıyor. Böyle söylüyorum çünkü koca bir ovanın ortasında tek yükselti karşımızda gördüğümüz Mardin. 

Olduğumuz yer alabildiğine Mardin Ovası. Kızıltepe çıkışı. Tam burada Mardin sahnesinde mısır tarlaları var. 

Fotoğrafçı arkadaşlarıma sahne olarak burayı kesinlikle tavsiye ediyorum. Tek sorun yağmur yağmışsa ya da mısırlar sulanmışsa ayakkabılarınızın çamur içerisinde kalması. Fotoğraf işimizi tamamlayıp Mardin’e merhaba diyoruz.

Mardin Gezisi-Mardin Ulaşım Sistemi

Tabii ki biz buraya Şırnak’tan geldik ama diğer şehirlerden gelmek isteyenler buraya uçakla rahatlıkla gelebilir. Mardin Havaalanı (MQM) şehre sadece 20 km uzaklıkta. Buraya Ankara ve İstanbul’dan Anadolu Jet ile ulaşmak mümkün. PGS’de buraya İstanbul’dan aktarmasız uçuyor.

Mardin’de toplu ulaşım ise çok cüzi bir ücret karşılığında otobüs ve minibüsler ile sağlanıyor. Ancak buna çok ihtiyacınız olmayacak çünkü tarihi bölge 1. Cadde boyunca uzanıyor ve neredeyse tüm oteller bu cadde etrafında bulunuyor. Bu cadde aynı zamanda şehrin ana caddesi de olduğu için muhtemelen siz  de bu bölgede kalacaksınız. 

Önemli bir konu. Bu bölgede çok büyük otopark sıkıntısı var. Eğer arabayla gelirseniz arabanızı ya otoparka ya da otellerin göstereceği yere bırakın bir daha çıkarmayın. 

Mardin Gezisi-Mardin’in Tarihi

Mardin’i anlamak için önce tarihini bilmek lazım. Net bir kesinlik yok ama MÖ. 4500 yıllarından başlayarak bu bölgede yerleşim olduğu söyleniyor. 

Yer yer göze batan yapılar olsa da tarihi bölgede neredeyse her döneme ait ayakta kalan bir yapı var ve tarihi çığlak gözle izleyebiliyorsunuz. 

Bir kaynağa göre şehrin adının 226-241 döneminde İranlılar tarafından buraya yerleştirilen savaşçı bir kavim olan Mardelerden, başka bir kaynağa göre ise adının bölgedeki bir çok kale olması nedeniyle kaleler anlamına gelen Merdin’den geldiği söyleniyor.

İlk kurulduğunda bölgede Sübariler yaşıyormuş. Bunlar bildiğiniz kabilelermiş. Bugünkü Ceylanpınar ve Tel Halef arasında bir bölgeye Subarto adını verip hükümranlık ilan etmişler. Tarihte ilk kurulan devletin de bu olduğu söyleniyor.

Daha sonra sırasıyla Sümerler, Babiller, Mitaniler, Asur, Pers, Roma, Bizans, Araplar, Selçuklu, Artuklu ve Osmanlı derken günümüze kadar gelmiş bu şehir.

Artuklulardan döneminde 1105 yılında İl Gazi Bey Mardin’i ele geçirerek devletin başkenti  yapınca devam eden 300 yıl boyunca şehirde çok büyük bir yapılaşmaya olmuş. İşte Mardin bugünkü halini aslında o dönem almış. O dönemde sadece çok sayıda tarihi cami, medrese, hamam ve kervansaray yapılmamış bir çok eski cami, medrese, kilise ve manastır da onarılmış.

Mardin aynı zamanda zor da bir kaleymiş. Timur, Kızıltepe’de otağı kurup hem 1393 hem 1395 yılında şehri yakıp yıkmış. Mardin Kalesi’ni kuşatmış ama o zamanın en büyük ordusuna sahip olmasına rağmen kaleyi ele geçirememiş. Artuklular bu başarıdan dolayı şehri tekrar onarmışlar. Bu onarım işleri Akkoyunlular döneminde de devam etmiş. Hatta Kasımiye Medresesi de bu dönemde inşa edilmiş. 

16.yüzyılın başında Akkoyunluları egemenliğine alan Şahı İsmail’e karşı Mardin Hakimi hem halkı korumak hem de göz ağrısı şehrin yakılıp yıkılmasını engellemek için kaleyi karşı koymadan Şah İsmail’e teslim etmiş. Bu hareket de şehrin bugüne gelebilmesine önemli katkı sağlamış tabii ki. 

Mardin, Yavuz Sultan Selim döneminde Mısır seferi sırasında 1517 yılında çok fazla karşı koymadan Osmanlı himayesine girmiş ve Diyarbakır Beylerbeyliği’ne bağlanmış ve günümüze kadar gelmiş.

Yani anlayacağınız  tarih boyunca şehir bir şekilde kendini korumayı başarmış ve biz gezginlere ulaşmış.

Mardin Gezisi-Mardin Gezilecek Yerler

–Kırklar Kilisesi (Mor Behnam)

Kilise , Süryaniler tarafından 569 yılında Mor Behnam ve kız kardeşi Saro’ya atfen inşa edilmiş.

Kırklar Kilisesi’nin hikayesi söyle; 3. yy.da Roma İmparatoru Dokios Hristiyanlara karşı inanılmaz bir baskı uyguluyormuş. Bu dönemde Kapadokya’da Hristiyanlığı benimsemiş 40 askeri önce Sivas’a sürgün etmiş sonra orada bir buz göletinin içine attırmış. Askerler donarak ölmüş ve Hristiyanlık dünyasında şehit kabul edilmişler. 1170 yılında bahse konu şehitlere ait kemikler bu kiliseye getirilmiş. O yüzden de bu gün bu kiliseye Kırklar Kilisesi deniliyor.

1293’te Mardin Süryani Kadim Patriklik Merkezi olduktan sonra halkın ruhani ve idari işleri bu kiliseden idare edilmeye başlamış.

Kiliseyi 09:00-16:00 saatleri arasında ziyaret edebilirsiniz. 400 yıllık ahşap mihrap kapıları, 1500 yıllık baskı perdeleri, çan kulesi evi kilisenin dikkat çekenleri arasında bulunuyor. Fotoğraf çekimi yasakmış. Bize mi denk geldi bilmiyorum ama orada duran görevli fotoğraf çekmemize izin vermedi. Kiliseyi 09:00-16:00 saatleri arasında ziyaret edebilirsiniz. 

Adres: Şar, 1. Cadde No:416, 47100 Mardin Merkez/Mardin

-Şeyh Çabuk Cami

Mardin merkezde Kırklar Kilisesi (Mor Behnam)’nin tam karşısında bulunuyor. İnşa tarihi belli olmayan caminin 600-700 yıllık olduğu değerlendiriliyor. Mardin’de ziyaret edilmesi gereken yerlerden biri. Genellikle Mardin’in büyüsüne kapılıp unutuluyor.

Bünyesinde Peygamber Efendimizin Postası olarak bilinen Şeyh Çabuk lakaplı Abdullah Bin Enes El Cüheyni’nin türbesi bulunuyor. Ziyaret listenize eklemeyi unutmayın.

Adres: Latifiye, 1. Cadde No:445, 47100 Mardin Merkez/Mardin

-Melik Mahmut Cami

Mardin merkezde Artuklu Kervansarayı Otel’in yan tarafında bulunuyor. 1312-1362 yılları arasında Artuklu hükümdarı Melik Salih tarafından inşa ettirilmiş. 

Mardin’in doğasına, tarihine ve mistik atmosferine farklı bir görsellik sunan yapılardan biri. Özellikle de taç kapısı tam bir sanat eseri. Fotoğraf çekimi için ise harika bir sahne.

Adres: 1. Cadde, Artuklu Kervansaray yanı, Artuklu-Mardin

-Ulu Cami

Ulu Cami için Mardin’in Simgesi de demek mümkün. İnşa tarihi bilinmemekle birlikte 1176 tarihinde var olduğu kayıtlarda geçen cami Mardin’deki en eski, Anadolu’daki en eski camilerden birisi.

Mardin Ovası’na hakim bir konumda bulunan cami; aynı zamanda Mardin’de en çok fotoğrafı çekilen yapı unvanına da sahip.

Cami, her yıl binlerce yerli ve yabancı turist tarafından ziyaret ediliyor.

Bu nedenle bahse konu cami bölge ve civarında yapacağınız gezilerinizde ziyaret etmeniz gereken önemli bir yer. Özellikle de Mardin hakkında bir şeyler öğrenmek isteyen tarihçi arkadaşlarım için.

Ulu Cami’ye ulaşım, caminin tarihi ve mimari yapısı ile ilgili detaylı bilgi ve fotoğrafları Mardin’in Simgesi Ulu Cami başlıklı yazımızda bulabilirsiniz.

-Zinciriye Medresesi

1386 yılında inşa edilen medrese Mardin’deki en eski yapılarından birisi.

Mardin Ovası’na hakim bir konumda bulunan medrese; aynı zamanda Mardin’in en yüksek konumlarından birinde bulunuyor. Bunun nedeni ise o dönemde şehrin rasathanesi de olması.

Burada yetişen öğrencilere sadece din değil astronomi, mantık ve edebiyat gibi diğer dersler de okutuluyormuş.

Zinciriye denmesi ile ilgili pek çok rivayet var ama bana en mantıklı geleni avluda göreceğiniz zincirin aynı zamanda bir paratoner görevi görmesi. Böylece en yüksekte bulunan bu binaya yıldırım düşmesi engellenmeye çalışılmış.

Medrese, günümüzde her yıl binlerce yerli ve yabancı turist tarafından ziyaret ediliyor. Çünkü hem tarihiyle hem şehre hem de ovaya hakim konumu ile belki de Mardin’de yeni bir şeyler öğrenebileceğiniz ve en iyi fotoğrafları alabileceğiniz yerlerden biri. Yani bölge ve civarında yapacağınız gezilerinizde ziyaret etmeniz gereken önemli bir yer.

Zinciriye Medresesi’ne ulaşım, giriş ücreti ve ziyaret saatleri, medresenin tarihi ve mimari yapısı ile ilgili detaylı bilgi ve fotoğrafları Mardin’in Rasathanesi Zinciriye Medresesi başlıklı yazımızda bulabilirsiniz.

-Deyrulzafaran Manastırı

Sadece Mardin şehrinin değil tüm Anadolu’nun en önemli Süryani Kilisesi olarak kabul ediliyor.

Mardin Ovası’na hakim bir konumda tarihi İpek Yolu üzerinde bulunan manastır; aynı zamanda Antakya’da bulunan Anadolu’da inşa edilen ilk kilise St.Pierre Kilisesi’nden sonra ikinci kilise unvanına da sahip.

Manastıra dönüştürüldükten itibaren her zaman önemli bir dini eğitim merkezi olmuş.

Burası bölge ve civarında yapacağınız gezilerinizde ziyaret etmeniz gereken önemli bir yer. Özellikle de Mardin hakkında bir şeyler öğrenmek isteyen tarihçi arkadaşlarım için.

Deyrulzafaran Manastırı’na ulaşım, giriş ücreti ve çalışma saatleri, manastırın tarihi ve manastır ile ilgili detaylı bilgi ve fotoğrafları Sonbaharda Yaptığım Deyrulzafaran Manastırı Gezim başlıklı yazımızda bulabilirsiniz.

Mardin Gezisi-Mardin’de Ne Yenir? Nerede Yenir?

Mardin genel olarak değişik yemek kültürlerinin harmanlandığı bir yer. Yemekler ise büyük şehirlere göre daha uygun fiyatlarda sunuluyor .

Yine gördüğüm kadarıyla Mardinliler yemeklerini teraslarda yemeye bayılıyor. Bu artık bir tür geleneksel yaşam biçimi olmuş.

Doğal olarak esnaf da buna ayak uydurmuş. Bölgeye gelen turistleri de bu şekilde ağırlıyorlar.

Davul zurna eşliğinde yemek yerim halayımı da çekerim diyorsanız diyorsanız yine Mardin’i seveceğinizi söyleyebilirim.

Gelelim yemeklere en çok öne çıkan yemek Mardin Kebabı. Bunun yanında Kaburga Dolması, Irok, Sembusek, Haşu, Kıdre vb. gibi yemek ve ara sıcaklar da öne çıkıyor.

Böylr kısaca geçmeyeceğim tabii ki Mardin’den bahsediyoruz. Siz gezginler için ayrı bir yazı yazı kaleme aldık. Deneyimlediğimiz restoran ve kafeler ile ilgili detaylı bilgi ve fotoğrafları Mardin’de Ne Yenir? Nerede Yenir? başlıklı yazımızda bulabilirsiniz.

Mardin Gezisi-Mardin’de Nerede Kalınır?

Bu konudaki tercihimiz Artuklu Kervansarayı Otel oldu. Adı gibi gerçekten de 1275 yılından kalma bir yapıdan bahsediyoruz.

Biliyorsunuz Mardin İpek Yolu üzerinde bulunuyor. O dönemler bu kervansaray uzun ve yorucu yolculuklara çıkan kervanlara rahat ve güvenli geceleme imkanı sağlıyormuş.

İşte bu kervan saray restore edilerek günümüze kazandırılmış bir kervansaray aslında. 800 yıllık otelin ışıklandırması ve mimari motifleri de harika.

Tabii ki odaları da çok fazla ellemeden günümüze kazandırmaya çalışmışlar. Her biri ayrı güzellikte taş odaları var.

Odaların da çok orijinal bulduğum eski anahtarları var. Demirden yapılmış eskitilmiş anahtarları.

Tabii ki böyle bir otelde herkes kalmak ister. Fotoğraf çekmek için etrafı gezerken dikkatimi çekti. Levent Kırca’nın Ağa Kızı, Kadir İnanır’ın Azap Yolu, Masum Kırmızıgül’ün Aşka Sürgün, Cansu Dere’nin Sıla ve Hande Ataizi’nin Karaduvak çekimleri başta olmak üzere bir çok dizi ve filme ev sahipliği yapmış. Benim en çok dikkatimi ise Prens Charles çekti. 

Fiyatlara gelince son dakika yakalarsanız 2 kişilik odada hafta içi geri ödemesiz olarak kahvaltı dahil sadece 178 TL (220)’ye kalabilirsiniz. Ciddiyim. Ben çok memnun kaldım tavsiye de ederim. 

Adres: 1. Cad., Savurkapı Mahallesi, Mardin, Mardin, 47100, Türkiye Tel: +90 (482) 213 73 53

Int: http://www.artuklu.com/

Mardin Gezisi-Mardin’de Alışveriş

Gelelim alışverişe. Mardin çok fazla alışveriş muhteviyatı olan bir şehir. Öncelikle de hanımlar için. Alışveriş yapmak için en uygun yer başta Kayseriye Pasajı olmak üzere Ulu Cami’nin kuzeyinde kümelenmiş 1500’lü yıllara tarihlenen çarşılar ile 1. Cadde boyunca göreceğiniz dükkanlar.

Bahse konu yerlerde aklınıza gelmeyecek şaşıracağınız her şeyi bulmak mümkün. Sonuçta kaçak deyince her şey içine giriyor ya..

-Sabun

Mardin denince ilk olarak akla sabun geliyor. Özellikle de güzellik sabunları. Bu konuda size tavsiyem Mariyln Sabun Dünyası. Burası alelade bir yer değil. 

Burada sizi çok büyük bir sürpriz de bekliyor. Mardin’in Marilyn Monroe’su lakaplı Melek Akarmut. Melek Hanım eşinin görevi nedeniyle geldiği Mardin’de Marilyn Monroe’ya benzerliğiyle üne kavuşmuş. Sattığı sabunları ‘Mardin Monroe’ ismiyle tescil ettirmiş. Böylece hem Mardin’e hem de Monroe’ye vefa borcunu ödediğini düşünüyor. 1. Cadde üzerinden bulunan Mariyln Sabun Dünyası’na uğramayı, sabun almayı ve fotoğraf çektirmeyi unutmayın.

Bunun dışında Ulu Cami’nin kuzeyinde kümelenmiş 1500’lü yıllara tarihlenen çarşılarda da çok çeşitli sabunlar bulmak mümkün.

Kokuları Mardin’in dört bir yanını sarmış olan bu sabunlar oldukça ilgi çekici. Çünkü akla hayale gelmeyecek nokta etkileriyle anılıyorlar. Örneğin sadece göz altı torbaları için bile sabun yapmışlar.Fiyatları da oldukça uygun. 

Bıttım Sabunu, Menengiç Sabunu ve Bademli Sabun Mardin’e özel sabunlardan. Alırsanız bu doğal sabunlar her kokladığınızda size Mardin’i anımsatacak.

-Şal

Hanımlar için renk renk, çeşit çeşit Süryani Şalları satılıyor. otantik giyinmek istiyorum diyen hanımlara duyurulur.

Hanımlar için renk renk, çeşit çeşit Süryani Şalları satılıyor. İster yazın pareo niyetine ister gerçekten kullanmak üzere isterseniz hediyelik olarak alabilirsiniz.

-Badem Şekeri

Dostlara ve akrabalara Mardin hatırası olarak götürebileceğiniz büyük şehirlerde bulamayacağınız güzel bir hediyelik.

Şekerin maviliği Lahor bitkisinin kökünden elde edilen boya. Kahverengi olanlar ise tarçınlı olanlar.  Neredeyse tüm kuru yemişçilerde görebiliyorsunuz. Kilosu 35 TL (2020) civarında satılıyor. Oldukça lezzetli olan bu şekerleri neredeyse her yerde bulmak mümkün.

-Kuruyemiş

Mardin kuru yemiş yönüyle çok zengin bir ilimiz. Bilinenler bir yana büyük şehirlerde bulamayacağınız şeylerden bahsediyorum.

Örneğin dolmalık fıstık. Genelde şehirlerde küçücük poşetlerde çok pahalı satılan fıstıkların burada kiloluk paketleri sadece 35 TL (2020). Fiyatı görünce dayanamadım bir paket de ben aldım.

Bunun dışında değişik bir kuru yemiş kültürü anlayışları var. Çoğunuz belki bilmiyordur ama bu bölge insanı ay çekirdeği yerine daha çok karpuz çekirdeği yiyor. 

Nasıl yani diyorsunuz biliyorum. Karpuz çekirdeğini kavrulmuş ya da haşlanmış olarak olarak tüketiyorlar. Kilosu 10 TL (2020) civarında satılıyor ve gözümle gördüm, yaşadım bölgede oldukça fazla tüketiliyor. 

-Baharat

Tabii ki baharatı da unutmamak gerek. Mardin il olarak baharat yönüyle çok zengin bir ilimiz. Burası da bir baharat cenneti. Üstelik de çok uygun fiyatlarla..

Bu nedenle imkanınız olduğu kadar tüm ihtiyaçlarınızı gitmeden buradan temin etmenizde fayda var.

-Şarap

Şarapları da unutmuyorum. Özellikle bölgenin üzümlerinden yapılan Mardin Şarapları da gerçekten güzel. Cadde boyunca yer yer dükkanlar var.

Restoranlarda bile sofra şarabı kıvamında Süryani Şarapları da sunuluyor. Eğer kullanıyorsanız mutlaka almalısınız. 

Mardin Gezisi Değerlendirme

Mardin illaki gezilmesi görülmesi gereken buram buram tarih kokan bir yer. Mardin’in güzelliğini anlatmak için ne denir bilmiyorum ama size bir hafta sonu da olsa kendinizi Mardin Sokaklarına bırakın diyorum. 

Ama bunu sakın turla yapmayın. Sindire sindire fotoğraf çeke çeke yapın. Yazdıklarımı da unutmayın. Sağlıcakla kalın.

Mardin ve çevresi ile ilgili diğer yazılarımız için Mardin Gezi Rehberi‘ne bakmayı unutmayın.