Budistler İçin En Önemli Hac Yeri Boudhanath Stupası

Budistler İçin En Önemli Hac Yeri Boudhanath Stupası (बुद्ध स्तुपा) Dünya’nın en eski, en büyük ve en görkemli stupalarından biri. 

Renkli buda gözleriyle ünlü stupaya her gün Dünya’nın her tarafından binlerce hacı adayı ibadet edip hacı olmak için geliyor.

Hacı adayları bu süreçte Tibet Mahallesi olarak da bilinen Boudhanath’ta kalıyor, her gün gördüğünüz ışıltılı ve süslü kubbenin etrafında yürüyüp dualar ederek ve bir takım ritüelleri tamamlıyor.

Sanırım çoğu gezgin yaptığı gezilerde bir çok tapınak görmüştür benim gibi. Ancak bu kadar büyük bir stupa benim için bir ilk. Bu çerçevede ben de siz gezginlere gördüklerimi ve yaşadıklarımı dilim döndüğünce anlatmaya çalışacağım. 

Nepal para birimi Nepal Rupisi (NPR). Burada ödeyeceğiniz her Nepal Rupisi (NPR) = 0,059 TL (2020). Hesaplarınızı bu değere göre yapabilirsiniz. 

Boudhanath Stupası Gezisi

Boudhanath Stupası (बुद्ध स्तुपा)’na Ulaşım

Kompleks, başkent Katmandu’nun yaklaşık olarak 6-7 km  kuzeydoğusunda bulunuyor. Nepal’de yollar çok bozuk olduğu ve şehir içerisinde bile trafik saatlerinde araçla saatte ortalama hızınız 5-10 km arasında değiştiği için buraya taksi ile gitmeniz daha uygun. Merkezden buraya 400 NPR ödemeniz uygun. Fazlasını vermeyin.

Ben yine şoförüm Krişna ile gezmeye devam ediyorum. Otel-Bekleme-Otel olarak gidiş dönüş 10 $ bir ücrete anlaştık.

Buraya Jamal Otobüs Durağı’ndan 25 NPR karşılığında toplu ulaşım ile gelebilirsiniz. Halka da fazlasıyla karışırsınız.

Ancak bu ücret çok uygun olmakla birlikte hem çok fazla zamanınızı alır hem de tam bir macera olur. Tercih sizin.

Adres: Buddha Stupa, Boudhanath Sadak, Kathmandu 44600, Nepal Tel: +977 986-3319626

Int: https://boudhanathstupa.org/

Boudhanath Stupası (बुद्ध स्तुपा) Ziyaret Saatleri ve Giriş Ücreti

Tapınak herkese 24 saat açık. Ancak tapınağa giriş işin kişi başı 400 NPR ödemeniz gerekiyor.

Tabii ki bu ücret sadece yabancılardan alınıyor. Verilen bilet ise tek gün geçerli.

Tapınak hafta sonları, ulusal bayramlar ve Budist festivallerinde çok daha fazla kalabalık oluyor. Planlamalarınızda bunu da değerlendirmenizde fayda var.

Boudhanath Stupası (बुद्ध स्तुपा) Efsanesi

İlk önce tapınağın efsanesi ile başlayalım. Büyük Stupa efsanesinin yüzyıllar önce Jhyazima adlı bir kadının, çok zor kazandığı tasarruflarıyla kraldan da izin alarak büyük bir stupa inşa etmesi ile başlamış.

Kadın krala tek bir öküz derisi üzerine tapınak inşa edeceğini kendisinin de ne olursa olsun buna sonuna kadar izin vermesini istemiş. Kral da bu kadar küçük bir alana nasıl stupa inşa edileceğini merak ederek izin vermiş. Kadın deriyi ince ince keserek alanı büyütmüş ve bu alana çok büyük bir stupa yapmaya başlamış.

Tüm zenginler tapınak büyüdükçe krala inşaatı durdurmasını aksi halde halkın gözünden düşmemek için kendisinin çok daha büyük bir tapınak yaptırmak zorunda kalacağını söylemişler. Kral ise tüm telkinlere rağmen verdiği sözünden dönmemiş. 

Jhyazima ölünce kalan 4 oğlu stupanın inşaatına kaldığı yerden devam etmiş. İnşaatta çalışan gönüllü sayısı da artmış.

O zamanlar ülkede devam eden büyük bir kuraklık varmış. İnşaat için gereken su inşaatta çalışan herkesin geceleri bıraktığı bezlere dolan çiy taneleri ile karşılanmış. İnşaatın bu şekilde tamamlanması 7 yıl sürmüş.

Efsaneye göre sonunda tamamlandığında, güneş 5 gün boyunca batmamış. Cennet bu olanlardan o kadar etkilenmiş ki 84.000 parça buda, bodhisattva, tanrı, tanrıça ve dakini 10 yönden gelerek stupayı bereket ve çiçekler ile sulamış ve kutsamış. Sonra da stupaya karışmış.

Jadzima, Ajima veya Ma Jadzima olarak Budalığa ulaşmış. 

Jadzima’nın Büyük Stupa’nın inşasında yardımcı olan 4 oğlu, karmalarına göre yeniden doğmuş. İlk oğul, Budizm’in yayılmasını sağlayan Tibet’in en saygıdeğer manevi kralı Trisong Deuchen olmuş. İkinci oğul, Tibet’in ilk keşişlerini yetiştiren başrahip Shanta Rakshita olarak doğmuş. Üçüncü oğul, kötü niyetli ruhları, iblisleri ve düşmanca güçleri bastıran ve dönüştüren ikinci Buda Guru Padmasambhava olmuş. Dördüncü oğul ise Kral Trisong Deuchen’in Budist bakanlarından Bami Thiser olmuş.

İşte bu yüzden bu stupanın Budizm’in temel kökü, birleştiricisi ve tüm buda ve bodhisattvaların zihinlerini temsil ettiğine inanılıyor.

Boudhanath Stupası (बुद्ध स्तुपा) Tarihi

Tabii ki bunların hepsi olayın efsane tarafı. Gerçek kayıtlara göre ise Boudhanath’taki ilk stupa, MS 600 yılında Tibet kralı Songtsen Gampo’nun Budizm’e inanmaya başladığında inşa edilmiş. Kral stupayı babasını yanlışlıkla öldürdükten sonra bir kefaret olarak inşa ettirmiş.

Tabii ki çok farklı daha eski tarihler verenler de var. Ancak kesin olan ilk stupanın Babürler tarafından harap edildiği… 

Boudhanath Stupa ise hem bu kutsal kalıntıları korumak hem de Buda’nın aydınlanmaya giden yolunun 3 boyutlu bir hatırlatıcısı olarak eski stupanın kalıntılarının üzerine buradan gelip geçen tüccarların katkılarıyla inşa edilmiş. Zaten inşa edildiği yer Tibet-Katmandu Vadisi ticaret yolu üzerinde bulunuyor. 

Bazıları tapınağın içerisinde Buddha Kashyapa’nın iskeleti olduğunu iddia ederken bazılarına göre ise burada MÖ 563-483 yılları arasında Hindistan’da yaşadığı tahmin edilen Budizm’in kurucusu Prens Siddhartha Gautama’nın iskeletinden bir kemik parçası olduğunu söylüyor.

Eski adı Khaasti Stupa imiş. Daha sonra Nepal Hükumeti, Nepal’in gerçek dininin Hinduizm olduğunu öne çıkarmak için buranın adını değiştirerek Boudhanath yapmış. 

1955 yılında Çin’in Tibet’i işgali sonrası Tibet’ten gelen büyük mülteci grupları tapınağın etrafına 50’den fazla Tibet manastırı inşa etmiş. Burası da artık bir Tibet Mahallesi olmuş.

Budistler için dini, kültürel ve arkeolojik olarak çok önemli olan stupa, çevresi ile birlikte 1979 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne alınmış.

2015 yılında yaşanan Nepal depremi stupaya büyük zarar vermiş. Kule kısmı çatlamış. Stupa ciddi bir onarım gördükten sonra 2016 yılı sonlarında yeniden açılmış. Onarım için tamamen bağışlarla karşılanan 2.1 milyon $ ve 30 kg’dan fazla altın kullanılmış.

Boudhanath Stupası (बुद्ध स्तुपा) ve Çevresi

Tapınak alanı duvardan duvara bir futbol sahasını kaplıyor. Tapınağın yüksekliği 36 m, çapı ise 100 m kadar. Bu büyüklüğü ile Dünya’nın en büyük stupaları arasında yer alıyor. Nepal’in ise en büyük stupası.

-Ajima Tapınağı

Stupanın tek bir girişi var. Onun önünde de Ajima’ya adanmış bir tapınak var.

Budistler burada hem armağanlarını sunuyor, hem bağış yapıyor hem de dua ediyorlar.

Tapınağın giriş kısmında çok eskiden kaldığı belli olan çanlar duruyor.

Çanların olduğu bölgede adakların kanlarını görebiliyorsunuz. Aslında Budistlerde adak kültürü yok ama hem Buda’nın Hinduizm’de bir tanrı kabul edilmesi hem de Budist tapınaklarına Hindularca da saygı duyulması sanırım bu adeti buraya da getirmiş.

-Mandala

Mandalaya çıkmak yasak ancak mandalanın bir altındaki alanda dolaşmamıza izin verdiler. Tapınağın kulesine bağlanan üzerinde dini şiirlerin (mantralar) yazılı olduğu bayraklar ile tüm tapınaklar ayrı bir güzel oluyor.

Mandala çıkışında bir küçük stupa ve merdivenlerin 2 kenarında üzerinde savaşçılar olan 2 fil var.

Mandala etrafında dönerken güneşin yönüne göre arkanıza aldığınızda çok güzel fotoğraflar çekebiliyorsunuz.

Burada yapıdaki her bir sembolün ayrı bir anlamı var. Mandala, Buda’nın oturduğu platformu; Kubbe, yaşadığımız evreni; Burun, nirvanayı; Harmika, nirvanaya ulaşmanın 8 aşamalı yolunu; 2 göz, aklı ve Buda’nın her şeyi gördüğünü; 13 katman, aydınlanmaya giden adımları; Lotus, saflığı; Şemsiye, Bouddha, Dharma ve Sangha’nın koruyuculuğunu; Tepe Nokta ise dağların kralı Sumeru Dağı’nı temsil ediyor. Bu konular ile ilgili tüm detayları Nepal ve Budizm Anlayışı (Din, Temel Öğreti ve Nirvanaya Ulaşma) başlıklı yazımda bulabilirsiniz.

Stupanın kubbesinin etrafında Dhyani Buddha Amitabha’nın 108 küçük görüntüsü (108 Tibet kültüründe uğurlu bir sayı) ve mandalanın etrafında ise 4-5 gruplar halinde 147 adet dua çarkı bulunan bir halka var. 

-Tavaf

Hacı adayları ve keşişler stupanın etrafında dua çarklarını çevirerek kendi ayinlerini yapıyor ve stupayı saat yönünde en az 108 defa tavaf ediyorlar.

Sanırım ellerindeki tespih benzeri dizili boncuklar ile de tavaf sayılarını akıllarında tutuyorlar. Çünkü dileklerinin ve ibadetlerinin kaç kere tavaf ederlerse etsinler sadece tek rakamlarda geçerli olacağını düşünüyorlar.

Bu ritüel esnasında hacı adayları ve keşişler Buda heykellerinin önüne de ikram olarak pirinç, çiçek ve su koyuyorlar. En güzel fotoğraf karelerini Tibetli hacıların sabah ve akşam yaptıkları tavaflar (kora) sırasında alabilirsiniz.

Onlar bunu yaparken Hindular ve turistler ise daha çok fotoğraf çektirme derdinde oluyorlar. Buna ben de dahilim tabii ki…

Tavaf esnasında peşime takılan çocuklara yanımda bulunan çikolatalardan verdim. Dünya’daki her çocuk gibi onlar da çok sevindiler. Hatta kendileri fotoğraflarını çekmemi istediler. 

-Guru Lhakhang Manastırı

Ajima Tapınağı’nın karşısında antik Guru Lhakhang Manastırı var. Bu az bilinen manastır, bölgenin en önemli ve eski manastırı. 

Manastır, sabahtan akşama kadar ziyaretçilere açık. Herkes ibadet alanları hariç manastırı gezebiliyor. Manastırın en önemli özelliği içeride Guru Padmasambhava’nın heykelinin olması. 

Alt katta girişte oldukça büyük bir dua çanı var. Dönerken inanılmaz bir ses çıkıyor.

Manastırın üst katında ise tüm alana hakim bir balkon var. Buradan stupanın çok güzel fotoğraflarını çekebilirsiniz. 

Boudhanath Stupası (बुद्ध स्तुपा)’ndan Ne Alınır?

Stupanın etrafı daire şeklinde hediyelik eşya dükkanları, otel ve restoranlar ile çevrilmiş durumda. 

Yani tapınak çevresi ilginizi çekecek bir çok ürün ile dolu. Tabii burası aynı zamanda tüm turların kesin olarak uğradıkları yer. 

Bu sebeple de biraz pahalı. Benim size tavsiyem ev ya da hediyelik olarak alacağınız her şeyi Patan ya da Bhaktapur’dan almanız.

Orada bulunan meydanların çevresinde hatta pazarlarda Enfes işçilik görebileceğiniz el sanatlarını oldukça uygun bir o kadar da orijinal harika parçalar bulabilirsiniz. Eviniz için taş ve metal, gümüş ve altın biblolar ya da sanatsal değeri çok yüksek taş ya da ahşap oyma eşyalar alabilirsiniz.

Ancak tur ile geldiyseniz ve zamanınız da yoksa bu dükkanlardan Nepal Çayı, Himalaya Kahvesi, baharatlar, ünlü Gurkha bıçağı, dua tekerlekleri, şarkı kapları, maskeler, thankalar, mandalalar, paşmin şallar, halı, mücevher vb. bakabilirsiniz. Ancak ne alırsanız alın 100 yaşından büyük herhangi bir şeyin ülke dışına çıkarılamayacağını unutmayın. 

Burayı azami 2-3 saatte gezebileceğinizi değerlendiriyorum. Ancak en iyi fotoları gün batımında alabilirsiniz. Bu konuyu planlamalarınızda dikkate alın. Sağlıcakla kalın.

Katmandu ve çevresi ile ilgili diğer yazılarımıza Nepal Gezi Rehberi‘nden ulaşabilirsiniz. Sağlıcakla Kalın.