Mersin’in Yaylası Gülnar Gezisi

Mersin‘in Yaylası Gülnar Gezisi benim için çok önemli çünkü bu güzel ilçe aynı zamanda rahmetli annemin de memleketi. 

Bu nedenle bir yarımın da ait olduğu bu topraklara yıllar sonra da olsa gelebilmek ve akrabalarımı da ziyaret edebilmek benim için de oldukça özel ve değerli. 

Bu ziyaretim paralelinde sizlere yarı memleketimi de tanıtmak istiyorum. 

Gülnar, Toros Dağları’nın eteklerinde Taşeli Platosu’nda bir vadi içerisinde bulunuyor.

İlçe nüfusu yaklaşık 30 bin. Merkezin denizden yüksekliği 950 m, denize uzaklığı ise 32 km. 

İlçenin doğusunda Silifke, kuzeyinde Mut, güneyinde Aydıncık, Bozyazı batısında Ermenek ve kısmen Anamur bulunuyor. Çok kısa da olsa ilçenin Akdeniz’e açılan bir sahili var. Akkuyu Nükleer Santrali de bu sahilde bulunuyor.

İlçemizin en önemli özelliği konumunun tersine eğitim seviyesinin % 97 gibi oldukça yüksek olması. Bu nedenle de ilçe malesef çok yoğun bir genç nüfus göç sorunu ile karşı karşıya. 

Tüm arazinin %25’i tarım arazisi. Bu arazilerde tarla tarımı (bakliyat, turfanda sebzecilik ve seracılık), bağcılık, sebzecilik ve meyvecilik yapılıyor. Geri kalan arazi ise orman, fundalık,  çayır ve mera alanından oluşuyor. Bu arazilerde de hayvancılık yapılıyor. Türkiye’de en çok keçi bu bölgede yetiştiriliyor. Yani ilçenin ekonomisi büyük oranda tarım ve hayvancılığa bağlı.

Hal böyle olunca da bu araziyi işleyecek bu hayvanları idame edecek genç nüfusu bulmak en büyük sorun haline gelmiş durumda. Yaşlı nüfusun en büyük derdi göç nedeniyle çalıştıracak adam bulamamak.

Gülnar ve Çevresi

Gülnar’a Ulaşım

İlçeye geliş yönünüze bağlı olarak hem Mersin üzerinden hem de Karaman üzerinden ulaşmak mümkün.

186 km uzaklıktaki ilçe merkezine Mersin’den arabayla 2 saat 45 dakikada ulaşabilirsiniz. Ankara’dan geliyorsanız  487 km mesafeyi D715 Numaralı Yol’u kullanarak Karaman üzerinden 6,5 saatte alabilirsiniz.

Otobüs ile Ankara’dan Özkaymak ya da Mersin Nur Otobüs Firmaları ile 8 saatte ulaşabilirsiniz. (Ücret 90 TL 2020)

Mersin’den ise Mersin Otogarı’ndan kalkan GÜLNAR KOOP minibüsleri ile yaklaşık 3 saatte ulaşabilirsiniz.

Gülnar’ın Tarihi

Gülnar çok bilinmese bir çok tarihi kalıntıya sahip bir ilçe.

Bölgenin geçmişi MÖ. 11 yy.a Hititler’e kadar dayanıyor. Bulunan kalıntılardan buraların o dönemde imparatorluğun güneydeki sınırlarını oluşturduğu düşünülüyor.

Daha sonra sırasıyla bu bölgeye Fenikeliler, Luviler, Asurlarlar, Kilikya Krallığı, Selefkoslar, Pers, Mısırlılar, Ptelomuslar, Romalılar, Bizanslılar, Araplar ve Ermeni Krallığı hakim olmuşlar.

Fenikeliler ilk olarak bölgeye Taşlık Kilikya demişler. Kiliseler ise daha çok Bizans dönemine ait.

1200’lü yıllardan itibaren bölge Selçuklu egemenliğine girince bugün Kazakistan topraklarında bulunan Balkaş Gölü kıyılarında yaşayan Türkmenler Gülnar Hatun önderliğinde Anadolu’ya göç edip buraya yerleşmiş. Kayıtlara göre Gülnar’ın bugünkü halkının geçmişi esasen söz konusu göçe dayanıyor.

Anadolu Selçukların yıkılışından sonra yöreye Karamanoğulları hakim olmuş. 1461 yılında ise tüm bölge Gedik Ahmet Paşa tarafından fethedilerek Osmanlı İmparatorluğu’na katılmış.

Gülnar, Osmanlının son döneminde 1916 yılında ilçe statüsüne kavuşmuş ve bu durum günümüze kadar devam etmiş.

Gülnar Gezilecek Yerler

-Korucuk Köyü

Annemin doğduğu Korucuk, Toros Dağları eteklerinden bulunan Gülnar merkeze bağlı bir köy. Yıllar sonra gelme imkanı bulduğum şimdiye kadar sadece 2 kez geldiğim güzel köyümüz.

Gülnar’a 18 km, Mersin’e 149 km uzaklıkta bulunuyor. Köyün yüksekliği 545 m ve sahile mesafesi yaklaşık 30 km. Köyün nüfusu dayımın ailesi dahil 250 civarında ve göçler nedeniyle malesef hızla azalıyor.

Köyün adını etrafındaki ormanlardan aldığını değerlendiriyorum ancak 2008 yılında meydana gelen büyük yangın malesef bu ormanlara oldukça zarar vermiş. 

Köy tarih olarak da çok zengin. Köyün çevresinde antik kaya mezarları bulunuyor. Sanırım bunlardan biri de annemin topraklarında. Köylülere göre köyde yaşayanların kökeni de Orta Asya.

Annem demişken burası da rahmetli annemin doğduğu ev. Hayat böyle işte her şey ne kadar hızlı geçiyor. 

Eskiden köy ile ilgili en iyi hatırladığım husus her tarafta şarıl şarıl akan derelerdi. Köy bildiğiniz su zenginiydi. Biz o derelere girer oyun oynardık. Şimdi o derelerden artık eser yok ama hala sulu tarım yapılabiliyor. 

Köyün başlıca geçim kaynağı tarım, meyve ve sebze üretimi bakımından da oldukça zengin. Köye ilk geldiğim de Fındık ağacı görmüş çok şaşırmıştım. Fındık bile tutacak kadar değişik bir toprağa sahip bir bölge hani..

En önemli ürünü ise adı gibi nar. Eskiden tüm Ortadoğuya köyden nar gittiğini duyardık. Arap tüccarlar gelip tüm ağaçları satın alırmış. Çok kaliteli nar yetişirdi bu topraklarda …Hem tatlısı hem ekşisi.. Hani şimdi marketlerde yediğiniz koca koca dişli ekşi narlar varya onlar işte bu bahçelerden geliyor.

-Mollaömerli Köyü

Rahmetli teyzemin bir zamanlar muhtar olduğu Mollaömerli, Toros Dağları eteklerinden bulunan Gülnar merkeze bağlı bir köy. 

Gülnar’a sadece 6 km, Mersin’e 156 km uzaklıkta bulunuyor. Köyün yüksekliği 890 m ve sahile mesafesi 25 km.

Köy 1850 yılında kurulmuş. Köyün başlıca geçim kaynağı tarım. Hayvancılık da ana girdiler arasında. 

Köyün nüfusu göçler nedeniyle 2012 yılında 118 imiş. Ben gittiğimde son kalan köyün yaşlılarından biri nüfusun 20’yi bulmayacağını söyledi. Tabi ki bunu sizler çok pahalı olduğu için büyük şehirlerde incir alamazken her tarafta bulunan incir ağaçlarının toplanmamış şekilde olduğu gibi durmasından anlıyorsunuz. Gerçekten çok üzücü bir durum. 

-Mucize Ağaç

Silifke Gülnar yolu üzerinde Gökbelen’e gelmeden sağ tarafta yer alıyor. Ağacın özelliği 2 ayrı gövdenin birleşerek tek ağaç olarak büyümesi.

Ağaç bu yolu kullanan vatandaşların ilgisini çekiyor. Herkes arabasını durdurup mutlaka burada fotoğraf çekiyor.

-Menekşe Mağarası

Aydıncık-Gülnar yolunun 15. km’sinde Bozağaç Köyü’ne gelmeden önce sol tarafta yer alıyor. Mağara gibi görünen bir alan. Adını yakındaki Menekşe Deresi’nden alıyor.

Burası geçmişi antik çağlara dayanan tapınak özelliği bulunan büyük kaya kütlesinin içinde oluşturulmuş bir mağara oyuğu aslında.

Heyecanlı ve konuşkan işletmecisi Mustafa Öztürk ile ünlü. 1990’lı yıllara kadar burası davar ağılı olarak kullanılıyormuş. Mustafa Bey Roma ve Bizans dönemindeki antik tarihi yapı taşlarını ve kaya oymacılığını örnek alarak kayaları oymuş ve resimler yapmış. 1992 yılından itibaren ise bu oyukta yaşadığı için orayı sahiplenmiş. 

Bugünün yerli Robinson Crusoe diye anılıyor. Çok güzel bir Sibirya Kurdu var. 

Biz de kendisi ile uzunca bir sohbet yaptık. Hikayesi çok bir adam. Yol üstü çay molası için uğrayabilirsiniz.

-Aydıncık

Denize girmek ya da kültür gezisi yapmak için en ideal alan Aydıncık.

35 km uzaklıkta yer alan ilçe merkezine arabayla 40 dakikada ulaşabilirsiniz.

Aydıncık sahilleri gerçekten çok güzel. 

Bu sahillerde bulunan Gilindire Mağarası‘nı gezebilirsiniz.

Mağara gezisinden sonra Aydıncık Tabiat Parkı ya da İncekum Plajı‘nda serinleyebilirsiniz.

Akşam ise Soğuksu ya da İncekum Kamp Alanı’nda kalabilirsiniz.

Ne isterseniz yapmak size kalmış. Tarih boyunca Gülnar ve Aydıncık birbirinin alternatifi olmuş. İnsanlar kışın Aydıncık sahillerinde yazın Gülnar Yaylalarında yaşamış. Bu bugün de böyle…

-Bolyaran Katran Ormanları ve Piknik Alanı

Bolyaran Katran Ormanları ve Piknik Alanı Gülnar merkez ile Köseçobanlı Beldesi arasında Gülnar’a 25 km uzaklıkta bulunuyor. 

Piknik alanı 1350 m yükseklikte, sedir ağaçlarının oluşturduğu ormanın içerisinde yer alıyor.

Burası belediye tarafından özel olarak korunan bir yer. 1983 yılında korumaya alınmış ve koruma sahaya hayvan girmesi engellenmiş, sedirler gençleştirilmiş ve harika bir ortam oluşturulmuş.

Benim ise şamdan sedir dedikleri tek gövdeli sedir budanarak oluşturulan birkaç gövdeli sedirler dikkatimi çekti. 

Piknik alanına sedirler arasında sizlerin rahat edebileceği ahşaptan köşkler yapmışlar. Bu köşkte oturup piknik yapmanın zevki de başka olur sanırım. Üstelik de ücretsiz. 

Tek sorun piknik yapabilmek için her şeyinizi yanınıza almanızın gerekmesi…

-Köseçobanlı 

Mersin’in en kuzeybatısında yer alan Gülnar ilçesine bağlı bir belde.

Gülnar’a uzaklığı 33 km, Mersin’e uzaklığı ise 182 km. 

2500 kişinin yaşadığı belde için 1300 m yüksekliği ile bir bakıma Gülnar’ın yaylası da diyebiliriz. 

Burada da tarım ön planda daha çok meyvecilik yapılıyor. Özellikle de tüm bölgede olduğu gibi elma üretimi ön planda. 

Özellikle her evin damında kışın tüketilmek ya da satılmak üzere kurutulan biber çeşitlerini görmek mümkün.

Üreticiler ise daha çok meyve suyu fabrikalarına satılan ürünlerin çok da para etmemesinden ve ürettikleri malın geçimlerini sağlayamamasından ve toprakları ekip biçecek gençlerin büyük şehirlere göçünden dertli.

Ancak tüm bu zorluklara rağmen yöre insanının gönlü temiz, eli açık ve oldukça misafirperverler. Misafir olarak gittiğimiz bir hane halkı bizi o kadar güzel ağırladılar ki anlatamam.

Gülnar Mutfağı

Belki de Gülnar Mutfağı yerine Yörük Mutfağı da demek daha doğru olur.

Çünkü buralara geldiğinizde özellikle Mersin merkezde ve çevresinde bulacağınız biraz Adana, Hatay ya da G.Doğu Anadolu Mutfağı ile harmanlanmış yemek kültürünü burada bulamazsınız.

Onun yerine daha orta Asya kaynaklı zeytinyağın bol kullanıldığı keçi etinin zirve yaptığı bir mutfak ile karşılaşırsınız. Hala kendi ekmeğini kendi yapan insanlar görürsünüz. Bu nedenle de bu bölgede öne çıkan bir restoran yoktur. Olanlar da gel geç diyebileceğimiz yol üstü basit restoranlardır.

İnsanlar yemeklerini evde yemeyi tercih eder. Misafirlerini yetiştirdiği hayvanların etleri ile yaptığı yemeklerle ağırlar. Bu nedenle de bu bölgede kasapta göremezsiniz. 

Benim size tavsiyem özellikle yayla bölgesinde bir eve misafir olup benim çok aşina olduğum keçi eti ağırlıklı bu yemek kültürünü hiç önyargılı olmadan tatmanız. 

Özellikle sıcak kavurmaya sarılmış kavurmalı bazlamayı ya da keçi eti pirzolasını sadece bu yaylalarda yiyebilirsiniz.  

Gülnar ya da Yörük Yayla Yemek Kültürü hakkındaki detaylı bilgileri Mersin’de Ne Yenir? Nerede Yenir? başlıklı yazımızda bulabilirsiniz.

Değerlendirme

Evet dilim döndüğünce ve gezebildiğim kadarıyla bir yanımın ait olduğu bu güzel toprakları siz gezginlere aktarmaya çalıştım. 

Benim Gülnar ile ilgili anlatabileceklerim bu kadar. Gülnar ve Mersin ile ilgili diğer yazılarımız için Mersin Gezi Rehberi‘ne bakmayı unutmayın. Sağlıcakla Kalın.