Pythagorion, Pisagor’un Memleketi

Pythagorion, Pisagor’un Memleketi ve adanın gezilecek önemli yerlerinden biri. Çünkü, adanın ilk yerleşim yeri ve en eski başkenti olması nedeniyle çok önemli arkeolojik alanlara sahip.

Aynı zamanda adanın 4 belediyesinden de birini ve en büyüğünü oluşturuyor.

Nüfusu 10 bin kadar kadar olan şehir, adanın güneydoğu kıyısında Türkiye’nin tam karşısında sadece 1,5 km uzaklıkta bulunuyor. 

Şehir, Pisagor dışında Aristarkos, Epikür, Ezop gibi bir çok ünlü filozofun da memleketi olması ile ünlü. 

Pythagorion Gezisi

Pythagorion’a Ulaşım

Birçok ülke ile günlük bağlantısı olan Samos Aristarchos Uluslararası Havaalanı şehrin sadece 3 km batısında bulunuyor. 

Şehir ile havaalanı arası araba ile 7 dakika. Air Manos Havayolu şirketi her gün Atina’ya ve haftada 2 kez Selanik ile Mikonos ve Santorini Adalarına uçuyor. 

Burada kalacaksanız Kuşadası’ndan Pythagorion Limanı’na çarşamba ve cuma günleri 09:00 ve 17:00 saatlerinde feribot seferi var. Yolculuk 1,5 saat sürüyor. Bilet fiyatları, yetişkin için aynı gün gidiş-dönüş 35 €, tek yön 30 €, dönüşü açık bilet ise 45 €. 6-12 yaş çocuklar 10 € eksik.

Eğer Pythagorion Limanı bağlantılı plan yapacaksanız adanın güneyinde kalan adalara ulaşım buradan yapılıyor. 

Planlama için zaman çizelgesi de yukarıda.

Eğer adanın başka bir noktasından araba ile gelecekseniz bu çok doğru bir seçim. Ancak yolların çok dar olduğunu ve yerli halkın arabaları çok hızlı kullandığını baştan belirteyim. 

Araba ile gelirseniz kalenin hemen girişinde ücretsiz çok büyük bir şehir otoparkı var.

Eğer araba kiralamadıysanız ada içinde toplu ulaşım yerel KTEL otobüsleri ile sağlanıyor. Adanın her tarafından şehre toplu ulaşım yok. Şehre ulaşabilmek için öncelikle 14 km uzaklıktaki adanın başkenti Vathy’ye (Samos) ulaşmanız lazım. 

Vathy-Pythagorion arasında günde karşılıklı 8 sefer yapılıyor. Yolculuk yarım saat sürüyor. Ücret kişi başı 1,5 €. Plan yapabilmeniz içim tüm adanın ulaşım zaman sefer saatlerini yukarıya koydum. 

Taksi ile ulaşımı tercih ederseniz adadaki birçok varış noktası için taksi ücretlerinin fiyat listesini tüm duraklarda bulabilirsiniz. Vathy yaklaşık olarak 20 € civarında. Bu tüm adada bu şekilde. Kimse kafasına göre ücret isteyemiyor. 

Adres: Pythagoreio 831 03, Yunanistan, Tel:+302273062408

Pythagorion Tarihi

Adadaki ilk yerleşim bugünkü Lykourgos Logothetis Kalesi bölgesinde İyonlar zamanında yapılmış. Bu yerleşime Samos denmiş. Burası sonradan adanın da merkezi olmuş. Karyalılar, Lelegler ve Finikeliler sırasıyla burada koloni oluşturmuş. 

Burası Tanrıça Hera’nın doğum yeri olarak kabul ediliyor. Fenikeliler döneminde buraya Tanrıça Hera’ya atfen bir tapınak inşa edilmiş.

M.Ö. 530 yıllarında Polycrates yönetiminde şehir azami zenginliğe ve refaha ulaşmış. Samos, Akdeniz’de güçlü bir deniz devleti haline gelmiş. 

Hatta o zamanlar şehir Efes ve Milet ile birlikte İyonya’nın en önemli 3 şehrinden biri olmuş. En doğuda Süveyş, en batıda Cebelitarık ile bağlantısı varmış ve buralarda Samoslu askerlerin koruduğu ufak koloniler bile oluşturmuşlar. 

O dönemde şehrin nüfusu 25 bin civarındaymış. Aşağıda anlattığım Evpalinos Tüneli, Heraion, antik surlar ve antik şehir limanı bu dönemden kalma eserler.

Daha sonra şehir sırasıyla Persler, Romalılar, Bizans, Venedik ve Ceneviz egemenliği altına girmiş. Tüm bu dönemlerde liman önemini korumaya devam etse de şehrin önemi azalmış. 

Bu dönemler içerisinde şehir kısa da olsa Çaka Bey yönetimindeki İzmir Türk Beyliği egemenliğine de girmiş.

1453 yılında İstanbul Osmanlı İmparatorluğu hakimiyetine girince tüm Samoslular da korkup Sakız Adası‘na kaçmış. Ada terk edilmiş.

Bu dönemde ada Fatih Sultan Mehmed’in emriyle imparatorluğa ilhak edilmiş ve kaçan Samosluların tekrar adaya dönüşü de sağlamış. Adanın merkezi de şimdiki Pythagorion’un 4 km kuzeybatısındaki Chora yapılmış ve şehir iyice önemini kaybetmiş. 

Yunan Bağımsızlık Savaşı sonrası ada 1832 yılında bağımsız özerk bir devlet haline gelince yöneticisi Lykourgos Logothetis şehri yeniden canlandırmış ve eski limanın olduğu yere yeni bir liman inşa edilmiş.

Bu aşamadan sonra şehir de gelişmeye başlamış. O zaman şehrin adı Tigani konmuş.

Balkan Savaşları sonucunda 1912 yılında ada Yunanistan’a ilhak etmiş. Yunanlılar da 1955 yılında Pisagor’u onurlandırmak için şehrin adını değiştirip kendisinin adını vermiş. 

Ünlü Matematikçi ve Filozof Pisagor

Çoğumuz kendisine o meşhur teoremi nedeniyle aşinayız. Yeri yelmişken belirteyim kendisi sadece matematikçi değil aynı zamanda bir filozof da.. O zamanki adıyla Samos’da doğmuş. M.Ö. 6. yy.da yaşamış.

Tales’in öğrencisi olan filozof, matematik eğitimini de büyük ölçüde Mısır’da almış. Kendisi hem batı felsefelerini hem de Platon ve Aristo’yu etkilemiş.

Ünlü filozof yaşadığımız her şeyin matematik ile ilgili olduğunu kabul eden bir düşünceye sahipmiş. Bu nedenle de geleceğe yönelik öngörü modellerinin de babası sayılır.

Yine Dünya’nın evrenin merkezi olarak değerlendirilmesi de ilk defa ona ve öğrencilerine ait.

Pythagorion Gezilecek Yerler

-Lykourgos Logothetis Kalesi

Lykourgos Logothetis Kalesi, Sisam Adası’nı Kaybettiğimiz Yer olması nedeniyle Osmanlı İmparatorluğu için de önemli bir yer. 

Şehre turla giderseniz Pythagorion’da bulunan kale ile ilgili olarak aşağıda yazılanları kimse size söylemeyecek. Araştırmacı bir gezgin değilseniz kendiniz de hiç bir zaman öğrenemeyeceksiniz. Muhtemelen yanından geçip gideceksiniz. 

Bu nedenle, adaya gitme planınız varsa bu kale ile ilgili yazdıklarımı okumadan plan yapmayın. Özet geçmek yerine bu yazıyı yazmamın amacı da bu zaten…

Kale ile ilgili daha ayrıntılı bilgi ve fotoğrafları Lykourgos Logothetis Kalesi başlıklı yazımızda bulabilirsiniz.

-Evpalinos Tüneli

M.Ö. 524 yılında Samos 25.000 nüfuslu hareketli bir metropol imiş. Doğal olarak şehrin içme suyu kaynaklarını güvence altına almak çok önemli hale gelmiş.

Sorunu çözmek için Evpalinos bir plan yapmış. Bunun için Pythagorion‘un hemen kuzeyinde yer alan tepede bir tünel yapılması gerekiyormuş. Şehrin yöneticisi Polycrates, planı kabul etmiş ve söz konusu tepeye bir tünel yapılmaya başlanmış.

Tehlikeli kazı sırasında birçok işçi ölmüş. Sonuç olarak 1034 m uzunluğunda bir su yolu ve bir yürüme yolundan oluşan zamanın şartlarına göre olağanüstü bir tünel kazılmış. Tünel; orta çağda, korsanlardan saklanmak için de kullanılmış.

-Heraion

Pythagorion’un 4 km batısında bulunan antik bir tapınak ve çevresinden oluşuyor.

Kutsal alan efsanevi Tanrıça Hera’nın doğum yeri olarak kabul edildiğinden tapınak da Tanrıça Hera’ya adanmış.

Bir zamanlar söz konusu kutsal alan ile şehir arasında binlerce mermer heykelin çevrelediği “Kutsal Yol” varmış.

Bugün yağma ve depremler nedeniyle tapınağın yalnızca bir sütunu ayakta kalmış ancak tüm kutsal alan Dünya Mirası Listesi’nde de yer alıyor. Burası arkeologların buluntuları ortaya çıkarmaya devam ettiği canlı bir alan. 

–Akdeniz’in En Eski Limanı

Eski liman şehrin görülmesi gereken önemli cazibe noktalarından biri. Bu limanın özelliği Akdeniz’in insan yapımı En Eski Limanı olması.

M.Ö. 6. yy.da Polycrates yönetiminde Samos Akdeniz’de güçlü bir deniz devleti haline gelince yeni bir liman ihtiyacı da ortaya çıkmış ve burada bir liman inşa edilmiş.

O dönemde sahip olunan refah ve bilimsel bilgi ile inşa edilen liman denize doğru 400 m kadar uzanıyor 20 m derinliğe ulaşıyormuş.

Antik Yunan tarihçisi Herodot söz konusu limanı antik Yunan mimarisinin en büyük 3 mühendislik harikasından biri olarak tanımlamış.

Liman,  M.S. 262 tarihinde olan deprem nedeniyle ciddi şekilde hasar görmüş. Defalarca eskilerinin üzerine yeni taşlar yığılarak onarılmış. Bugün gördüğümüz liman ise Logothetis döneminde inşa edilmiş.

Bugün bahse konu pitoresk limanda birçok yat ve yelkenli tekne demirlemiş durumda. 

-Pisagor Anıtı

En parlak ve yenilikçi akıllardan birine adanmış güzel bir heykel liman bölgesinde bulunuyor. Sayıların babası Pisagor’a atfedilmiş.

Heykeli yaparken de tabii ki Pisagor Denklemini sembolize etmeyi ihmal etmemişler.

Pisagor heykeli heybetli ve görkemli. Ayrıca adanın küçük dostları için de bir oyun alanı var.

-Şehir Plajı

Daha çok tercih edilen plaj şehrin 1,5 km batısına yürüyerek gidebileceğiniz plaj.

Bu sahil şeridi boyunca uzanan tüm plaj çakıl taşlarından oluşuyor ve birkaç metre sonra deniz kumlu.

Diğer taraftan Pythagorion’nun tam merkezinde limanın sağında da güzel bir plaj var.  Plaj şezlong, şemsiye ve tuvalet imkanına sahip. tercih sizin.

Pythagorion’da Ne Yenir? Nerede Yenir?

Şehir bazında yazabileceğim özel bir yer ya da yemek yok. Çünkü burada sürem de çok kısıtlı olduğu için yemek yemedim. Yemek yemek yerine tüm zamanımı gezerek değerlendirdim.

Burada sadece gezi sonrasında biraz dinlenmek ve soğuk bir şeyler içmek için limanda bir kafeye oturup etrafı seyrettim. Vaktiniz uygunsa tabii ki liman boyunca harika kafeler ve restoranlar var. Ne yiyeceğinizi seçmek için Samos Adası’nda Ne Yenir? Nerede Yenir? başlıklı yazımı okuyabilirsiniz.

Ancak yemek dışında mutlaka denemenizi önereceğim yer  ada keçilerinin sütünden dondurma yapan Orange Gelateria Cafe. Özelikle portakal, kinder boeno, karpuz, mozart, kahve, cheesecake ve ferrero gibi tatları tavsiye ederim. Topu da 2 €.

Pythagorion’dan Ne Alınır?

Eğer buradan Türkiye’ye dönecekseniz dönmeden önce Lykourgou Logothetis Caddesi boyunca bulunan hediyelik eşya dükkanlarına mutlaka uğrayın.

Buradan hediyelik ya da eviniz için aksesuar ya da yemeklerde kullanmak üzere zeytinyağı, bal, sünger ya da buraya özgü seramik ürünler alabilirsiniz.

Şehir ile ilgili anlatabileceklerim bu kadar. Umarım hoşunuza gitmiştir. Ada ile ilgili diğer yazılarımız için Samos Adası Gezi Rehberi‘ne de bakmanızı tavsiye ederiz. Sağlıcakla Kalın.