Çanakkale Şehitler Abidesi

Çanakkale Şehitler Abidesi, Türk Milletinin Şehitlere Vefası ve Büyük Bir Destanın Haykırışı gibi. Buraya gelip giderken etraftaki onlarca şehitliğe baktığınızda Çanakkale’de düşmana karşı ne kadar büyük bir mücadele verildiğini ne destanlar yazıldığını göz yaşları içerisinde kendiniz de görebiliyorsunuz.

Bu kahramanlığa karşı  Türk Milleti de vefasını göstermiş ve boğazdan gelene geçene onları hiç bir zaman unutmayacağı haykıran bu muhteşem saygı abidesini sadece kendi bağışları ile inşa ettirmiş. 

Her yıl 18 Mart tarihinde, burada vatandaşlar ve devlet erkânının katılımıyla şehit ve gazilerimiz anılıyor, anma merasimleri düzenleniyor.

Şehitlik, bayrak, anıt her detayıyla tarihi hissettiren bir ortam.Maneviyatı çok yüksek ve hassas bir yer. Bu ülkenin nasıl ve neleri feda ederek kazanıldığı gözünüzde canlanıveriyor. 

Burası hepimizin gidip görmesi ve o anları hayal etmesi gereken bir yer. Sonuçta onlar sayesinde hala vatanımızda yaşıyoruz. 

Çanakkale Muharebeleri

Bilgilerinizin tazelenmesi için kısaca özetlemek istiyorum. Bildiğiniz gibi 3 Kasım 1914-18 Mart 1915 tarihleri arasında Çanakkale Boğazı’nda geçen deniz muharebeleri ile 25 Nisan 1915-9 Ocak 1916 tarihleri arasında Gelibolu Yarımadasında geçen kara muharebeleri Türk tarihinin en şerefli sayfalarını dolduran birer zaferler silsilesi. 

29 Ekim 1914 tarihinde Goben ve Breslaw Zırhlılarının Osmanlı İmparatorluğu’nu Almanya’nın yanında savaşa sokmak için Rus limanlarını bombalaması neticesinde 01 Kasım 2014 tarihinde Britanya İmparatorluğu, Fransa ve Rusya yani üçlü anlaşma devletleri elçileri İstanbul’dan ayrılmış ve malesef bu devletlerle diplomatik ilişkiler tamamen kesilmiş.

Rus Dışişleri Bakanı Alman zabitlerin iadesi şartıyla görüşmeler yeniden başlayabilir demiş ama Osmanlı Hükumeti bu fikre olumlu bakmamış ve Rus-Osmanlı diplomasisi sona ermiş. Böylece 2 ve 5 Kasım 2014 tarihlerinde Rusya ve  İngiltere Osmanlı İmparatorluğu’na karşı savaş ilan etmiş. 

Üçlü anlaşma devletleri ile ilk çatışma Kafkas cephesinde başlamış. Rus birlikleri hemen saldırıya geçmiş. Bu dönemde doğu cephesinde Rus birliklerinin gücü bizim Üçüncü Ordunun 2 katıymış. Denizde ise Goben ve Breslaw Zırhlılarının donanmamıza katılması neticesinde Karadeniz’de üstünlüğü ele geçirmişiz. Akdeniz’de ise net bir İngiltere donanma üstünlüğü söz konusu. 

Ruslar sefer başlatıp Erzurum’a çekilen ordunun geride bıraktığı her yeri işgal etmiş. İngiltere ise bu hareketin cezasını donanma ile vermeye karar vermiş. Churchill’e göre boğazların alınması ve Rusya’ya gereken yardımların ulaştırılması halinde genel zaferi elde etmek çok kolay olacaktı. İlk olarak Süveyş su yolunun güvenliğini sağlamak için Mısır’a asker çıkarılmış. İngiltere’den ayrılmamış olan Türk subaylarını da tutuklamış. 

Churchill, Akdeniz filosuna, Fransız filosu ile birlikte 14 parça gemi halinde Çanakkale Boğazına saldırı ve ele geçirme emri vermiş. Donanma 3 Kasım 1914 tarihinde saldırıya geçmiş.

Malesef bizim tabyaların tüm topları çok eski, ithal ve menzilleri çok kısaymış. Bunu bilen düşman donanması top menziline girmeden uzaktan daha uzun top atışları ile kuzeyde Sed-ül Bahr ve Ertuğrul tabyalarını güneyde Orhan Gazi ve Kumkale tabyaları tamamen tahrip etmiş.

Savaşta ilk şehitlerimiz bu saldırı da verilmiş. İşte 03 Kasım 2014 tarihinde başlayan o muharebeler 9 Ocak 1916 tarihine kadar devam etmiş.

Benim de bu konu ile ilgili bir anım var. Singapur’da Orkide Bahçelerini gezmek için gişelerden bilet alırken konuşmalarımızı dinleyen hafiften Çinli memuru Türk müsünüz diye sorunca şaşkınlık içerisinde evet demiştim.

Meğerse dedesi Çanakkale’de savaşmış ve ölmüş. O da dedesinin öldüğü toprakları görmek için Çanakkale’ye gitmiş. Bayağı bir kalmış. Hafiften Türkçe de öğrenmiş. İşte Çanakkale böyle bir yer…

Çanakkale Şehitler Abidesi Gezisi

Çanakkale Şehitler Abidesi Ulaşım

Abideye İstanbul’dan 4,5 saatte (463 km), İzmir’den 5 saatte (353 km) ulaşmak mümkün. Abide çevresinde ücretsiz otopark imkanı var.

Eğer toplu ulaşım kullanarak müzeye gitmek isterseniz. Önce Kilitbahir Köyü’ne ulaşmalısınız. Bunun için de Çanakkale’den ise merkez iskeleden kalkan GESTAŞ Kilitbahir Araba Vapuru’na binebilirsiniz. Sefer saatleri ile ilgili bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.

Buradan 5 dk Kilitbahir Köyü’ne yürüyüp Kilitbahir Kalesi’nin önünden kalkan minibüslere binebilirsiniz. Bu minibüsler Kilitbahir-Alçıtepe-Mehmetçik Burnu arasında çalışıyor. Alçıtepe’de uzunca bir mola veriyor.

Gidiş dönüş saatleri net değil ben gittiğimde şoförler kafalarına göre takılıyordu. İnip bineceğiniz yeri söylerseniz sizi es geçmiyorlar.

Eğer arabanız varsa yol üzerinde mutlaka Mecidiye Tabyası’na uğramalısınız. Kilitbahir Kalesi’nin güneyindeki tabya; 8 bonetten oluşuyor.

Bonet ne diye soracak olursanız üstü toprakla kapatılan müstahkem oda diyebilirim. Bunlar hem topçu birliğinin kamuflajı hem de cephane muhafazası amacıyla kullanılıyor. Her bonet arasına da bir top yerleştiriliyor.

Bunlar toprak altına gömülmüş olduğundan bombalandığında kale gibi zarar görmeyip etkiyi toprakla yumuşatarak daha az zayiata sebep olmaları nedeniyle kalelerin devrinin bittiği 19. yüzyıldan itibaren kullanılmaya başlanmış.

Mecidiye Tabyasının en önemli özelliği Çanakkale Deniz Savaşlarının seyrini değiştiren yer olmasıdır. 18 Mart 2015 sabahı saat 10 sularında 100 parça gemi ağır bombardıman sonrası tam boğazı geçmek üzereyken bombardımandan sağ kalan birkaç asker hep beraber 140, 190 ila 215 kiloluk mermileri sırtlarında taşıma mekanizmaları bozulan toplara yüklemiş ve destan yazmıştır.

Seyit Onbaşı tek başına yükleyip ateşlediği top ile HMS Ocean’ın dümenini vurup mayınlara sürüklenmesini sağlamış akabinde dağılan düşman donanması birbirlerine çarparak/mayınlara sürüklenerek akşam saatlerine kadar neredeyse gemilerinin 1/3 ünü kaybetmiş ve bir daha dönmemek üzere akşam saatlerinde çekilmek zorunda kalmıştır.

Burada tabyanın hemen ön tarafında bu zaferin kahramanı Seyit Onbaşı’yı sembolize eden bir de heykel bulunuyor.

Çanakkale Şehitler Abidesi Ziyaret Saatleri ve Giriş Ücreti

Abideyi her zaman ücret ödemeden ziyaret edebilirsiniz. 

Çanakkale Şehitler Abidesi

Eski hisarlık Burnu üzerinde yer alan abidenin olduğu o bölge aslında 25 Nisan 1915 günü İngilizler tarafından işgal edilmiş, sonrasında ise 27 Nisan da yarımadaya ayak basan Fransızlara bırakılmış.

Zaten Morta Koyu’na bakan abidenin çok yakınında bir Fransız Mezarlığı ve Anıtı var. 

Abide 4 sütun üzerine yapılmış. Abidenin ayaklar arası uzunluğu 10 m, yüksekliği 41,7 m. 

Mimarlar Doğan Erginbaş, İsmail Utkular ve Feridun Kip tarafından hazırlanan projenin inşası 6 yıl sürmüş. Abide, 21 Ağustos 1960 tarihinde ziyarete açılmış. 

Çanakkale muharebelerinde şehit olan askerlerin sayısı 250 000 kişi olarak kabul edildiğinden abide de tam 250 000 mimari parçadan oluşturulmuş.

Mimar Doğan Erginbaş’a göre abide, Çanakkale Muharebeleri’nde şehit düşen tüm askerlerimizin toplu bir şekilde göğe yükselişini betimliyormuş.

Abidenin ayaklarında muharebeyi canlandıran kabartma rölyefler var.

Şehitliğin önünde ise muharebeleri yansıtan 45 m uzunluğunda bir rölyefi görebiliyorsunuz. 

Abidenin arka bölümünde ise 2007 yılında ziyarete açılan sembolik şehitlik bulunuyor. Bu şehitlikte isimleri tespit edilebilmiş 59.408 şehidimizin isimleri var.

Malesef tüm şehitlerimiz burada değil. Çoğu siperleri ile birlikte gömülmüş durumda. Diğer yandan bir Avustralyalı askerin o dönem ülkesine götürdüğü Mehmetçiğin kesik başı 2003 tarihinde Türkiye’nin Avustralya büyükelçiliğine teslim edilmiş.

Kimliği bilinmeyen ancak bedeni Anafartalar Arıburnu bölgesinde Mehmetçiğin başı 18 mart 2003 tarihinde dini ve resmi törenle bugünkü Çanakkale Şehitler Abidesi kabirler bölümünde yer alan şehit kabrine defnedilmiş.

Yine kabirler bölgesinde göreceğiniz bu anıt Osmanlı İmparatorluğu’nun Birinci Dünya Savaşı’nda savaştığı 9 cepheyi simgeliyor. Malesef bu 9 cephenin 8’inde ağır bir yenilgi almışız. Çanakkale muharebeleri ise zaferle çıktığımız tek cephe savaşımız olmuş. Gördüğünüz anıtta bu nedenle 8 siyah bayrak ve ortasında muhteşem bir gül heykeli var.

Bastığın yerleri toprak diyerek geçme tanı, Düşün! altındaki binlerce kefensiz yatanı. Büyük Şairin ne demek istediğini burada daha iyi anladım.

Çanakkale ile ilgili diğer yazılarımız için Çanakkale Gezi Rehberi‘ne bakmayı unutmayın. Sağlıcakla Kalın…